İçerik Başlıkları
Disiplin Cezası Verilemeyecek Haller
1- Zamanaşımı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 127’inci maddesine göre zamanaşımı;
- Soruşturma ve kovuşturmaya geçilmesinde,
- Disiplin cezasının uygulanmasında,
söz konusudur.
Soruşturma ve Kovuşturmaya Geçilmesinde Zamanaşımı
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125’inci maddesinde sayılan ve disiplin cezasını gerektiren fiil ve halleri işleyenler hakkında bu fiil ve hallerin işlendiğinin disiplin cezası vermeye yetkili amir tarafından öğrenildiği tarihten itibaren;
- Devlet memurluğundan çıkarma cezasında 6 ay içinde disiplin kovuşturmasına,
- Diğer disiplin cezalarında 1 ay içinde disiplin soruşturmasına
başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenilmesinden kasıt, bunun disiplin cezası vermeye yetkili birim ve makamlarca öğrenilmesi, yani kayıtlara giriş tarihidir.
Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlenildiğinin şikayet ve iddia edilmesi üzerine, ihbar yoluyla ve yapılan teftiş – inceleme ve araştırma sırasında idarece öğrenilebileceği, soruşturmaya başlamada asıl olanın fiilin işlenildiği tarih değil, idarece öğrenildiği tarih olacağı (yani kayıtlara giriş tarihi), fiilin işlenildiği tarihin ise, ceza zamanaşımı olan 2 yıllık sürenin hesabında dikkate alınacağı bilinmelidir.
Disiplin Cezası Uygulanmasında Zamanaşımı
Disiplin cezasını gerektiren fiil ve halleri işleyenler hakkında bu fiil ve hallerin işlenildiğinin öğrenildiği tarihten itibaren ;
- Devlet memurluğundan çıkarma cezasında 6 ay,
- Diğer disiplin cezalarında 1 ay,
içinde soruşturma emri verilmesi halinde, bu süre de dahil, soruşturmanın yapılması, ilgili makamlarca incelenmesi, disiplin kurullarında görüşülüp karara bağlanması ve ilgiliye tebliğ edilmesi işlemlerinin en geç 2 yıl içinde sonuçlandırılması zorunludur. Yani bu durumda, zamanaşımı süresi fiilin işlenildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır.
Ayrıca, 2 yıllık sürenin içine soruşturma tamamlandıktan sonra disiplin amirlerine tanınan karar verme süreleri de dahildir; bu süreler; uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarında soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde gönderilir. Kurul dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde kararını bildirir. Devlet Memurluğundan çıkarma cezasında, soruşturma dosyası Yüksek Disiplin Kurulu’na intikal ettikten sonra azami 6 ay içinde karara bağlanır.
Bu sürenin Ceza Kanununa kıyasla zamanaşımını durduran haller hariç geçirilmesi halinde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Soruşturma ve kovuşturma yapılmasının, izin veya karar alınması veya diğer bir mercide çözülmesi gereken bir meselenin sonucuna bağlı bulunduğu hallerde; izin veya kararın alınmasına veya meselenin çözümüne veya kanun gereğince hakkında kaçak olduğu hususunda karar verilmiş olan suç faili hakkında bu karar kaldırılıncaya kadar dava zamanaşımı durur. (5237 sayılı TCK Md: 67/1)
Buradaki süreler hak düşürücü sürelerdir. Sürelerin kesilmesi veya durması söz konusu değildir. Bütün disiplin suçlarında 2 yıllık zamanaşımı söz konusudur. Bu süreden sonra soruşturma devam etse bile ceza verilemez.
Af Kanunları
Af kanunları ile verilen disiplin cezaları kaldırılabildiği gibi, bu kararların yürürlüğe girdiği tarihe kadar işlenmiş fiil ve haller nedeniyle verilecek olan disiplin cezaları da kanunda bu yönde hüküm bulunması halinde verilmeyebilir.
Kanun Hükümlerinin Uygulanması
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 11’inci maddesine göre; memurlar kanun, tüzük ve yönetmeliklerin sınırı içinde olmak, kendi görev alanında bulunmak şartı ile yaptıkları işlerden veya amirlerinin kanun, tüzük ve yönetmeliklere uygun olarak vermiş oldukları emirleri yerine getirmekten dolayı suçlu saylamazlar. Ancak konusu suç teşkil eden emirler memurlarca hiçbir surette yerine getirilmemelidir. Böyle bir emri yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.
Diğer Haller
Ölüm, lehe yeni bir kural konulması, cezanın değişmesi, eylemin suç olmaktan çıkması hallerinde genel hukuk kurallarına göre disiplin cezası verilemez.
