Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçu
TCK Madde 236 Edimin İfasına Fesat Karıştırma
“(1) Kamu kurum veya kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bunların iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler ya da kooperatiflere karşı taahhüt altına girilen edimin ifasına fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Aşağıdaki fiillerin hileli olarak yapılması halinde, edimin ifasına fesat karıştırılmış sayılır:
a) İhale kararında veya sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın teslim veya kabul edilmesi.
b) İhale kararında veya sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın teslim veya kabul edilmesi.
c) Edimin ihale kararında veya sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi.
d) Yapım ihalelerinde eserin veya kullanılan malzemenin şartname veya sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul edilmesi.
e) Hizmet niteliğindeki edimin, ihale kararında veya sözleşmede belirtilen şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi.
(3) Edimin ifasına fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.”
TCK Madde 236 Kanun Gerekçesi
“Bu maddede, edimin ifasına fesat karıştırma suçu tanımlanmıştır.
Sözleşmenin imzalanmasıyla ihale süreci sona ermekte ve edimin ifası süreci başlamaktadır. Bu süreçte edimin ifasına fesat karıştırılması bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır.
Söz konusu suç, kamu kurum veya kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bunların iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler ya da kooperatiflere karşı taahhüt altına girilen edimin ifasına fesat karıştırmak suretiyle işlenebilir. Bu bakımdan söz konusu suçun uygulama alanı sadece kamu kurum veya kuruluşlarına karşı girişilen taahhütlerin yerine getirilmesiyle sınırlı tutulmamıştır.
Maddenin ikinci fıkrasında, edimin ifasına fesat karıştırma niteliğindeki hareketler sayılmıştır. Sayılan bütün bu hareketlerin ortak özelliği hileli davranışlar olmasıdır. Fıkra metninde beş bent olarak sayılan bu seçimlik hareketler yeterli açıklıkta tanımlandığı için, ayrıca izaha gerek görülmemiştir.
Maddenin üçüncü fıkrasına göre, edimin ifasına fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için, kamu görevlilerinin ve sair kişilerin bir menfaat temin etmiş olmaları gerekli değildir. Aksi takdirde, yani edimin ifasına fesat karıştırma dolayısıyla menfaat temin edilmiş olması hâlinde, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre ceza sorumluluğu cihetine gidilir.”
Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçunun Unsurları
Sözleşmenin imzalanmasıyla ihale süreci sona ermekte ve edimin ifası süreci başlamaktadır. TCK’nın 236’ncı maddesi hükmü ile bu süreçle sınırlı olmak üzere edimin ifasına fesat karıştırılması Suçu bağımsız bir suç olarak düzenlenmiştir.
Söz konusu suç, kamu kurum veya kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bunların iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler ya da kooperatiflere karşı taahhüt altına girilen edimin ifasına fesat karıştırma suretiyle işlenebilir. Bu bakımdan, söz konusu suçun uygulama alanı sadece kamu kurum veya kuruluşlarına karşı girişilen taahhütlerin yerine getirilmesiyle sınırlı tutulmamıştır. Ayrıca, maddede hangi hallerin edimin ifasına fesat karıştırılması sayılacağı tadadi olarak sayılmıştır.
Bu suç ile korunan hukuki menfaat, kamusal faaliyetlerin dürüstlük ilkesine uygun olarak yürütüldüğüne dair ve özellikle, kamu adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımı gibi işlemlerinin yapılmasıyla ilgili olarak, kamu görevlilerine duyulan güvendir.
Edimin ifasına fesat karıştırma suçunun maddi unsuru, kamu kurum veya kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bunların iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler ya da kooperatiflere karşı taahhüt altına girilen edimin ifasına, maddede sayılan seçimlik hileli fiillerle, fesat karıştırılmasıdır. Zarar oluşması şart değildir.
Söz konusu maddenin üçüncü fıkrasına göre, edimin ifasına fesat karıştırma suçunun oluşabilmesi için, kamu görevlilerinin ve sair kişilerin bir menfaat temin etmiş olmaları gerekli değildir. Menfaat temin edilmiş olması halinde, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre ceza sorumluluğu cihetine gidilir.
5018 sayılı Kanun’a göre gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler. Bu çerçevede maddede sayılan seçimlik hareketler ancak gerçekleştirme görevlileri tarafından işlenebilir.
TCK Madde 236 Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçu ile ilgili Yargıtay Kararları
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2020-6673 Karar:2023-2424 Karar Tarihi:09.03.2023
ÖZET: Kamu davasına konu edimin yapım ihalelerine ilişkin olması nedeniyle sanıkların eylemlerinin 5237 sayılı TCK’nın 236/2-d maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ancak; TCK’nın 236. maddesinde edimin ifasına fesat karıştırma halleri yasa koyucu tarafından tahdidi olarak sayılmış olup, maddede sayılan seçimlik hareketlerin ya da faillik durumunun genişletilmesinin anılan Yasa’nın 2. maddesindeki kanunilik ilkesine aykırılık teşkil edeceğinde bir kuşku bulunmadığından, her ne kadar bir kısım öğretide özgü suç olarak kabul edilmese de madde metni gerekçesiyle birlikte incelendiğinde; 2. fıkranın “a” ve “b” bentlerinde yüklenici konumundaki kişiler ve temsilcileri ile edimin ifası sürecinde görev alan ilgili kamu görevlileri, “c”, “d” ve “e” bentlerinde ise edimin ifası sürecinde görev alan ilgili kamu görevlileri suçun faili olabileceğinden, dolayısıyla söz konusu suçun özel faillik niteliği taşıyan kimselerce işlenebileceğinde bir tereddüt bulunmadığının kabulü gerektiğinden, TCK’nın 40/2. maddesine göre özgü suç niteliğinde olan ve edimin ifası sürecinde görev alan kamu görevlisi tarafından işlenebilen edimin ifasına fesat karıştırma suçuna iştirak eden diğer kişilerin azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulabilecekleri nazara alınarak; işin kesin kabulünün yapılıp yapılmadığının, kesin kabulün yapılmış olması halinde kesin kabul komisyonunda görev alan kişiler hakkında kamu davası açılıp açılmadığının araştırılması, dava açıldığının tespiti ve mümkün olması halinde davaların birleştirilmesi, kesinleşmesi veya birleştirme olanağının ortadan kalkması durumunda ise aslı veya onaylı bir sureti bu dosya arasına konularak delillerin birlikte değerlendirilmesi, dava açılmadığının anlaşılması halinde ise faili bulunmayan suça şerikliğin mümkün olmadığı nazara alınmak suretiyle suç vasfının ve sanıkların hukuki durumlarının ayrı ayrı takdir ve tayini gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeler sonucu hükümler kurulması bozmayı gerektirmiştir.
T.C. Yargıtay CG.CEZA GENEL KURULU Esas:2017-5-657 Karar:2020-289 Karar Tarihi:16.06.2020
ÖZET: Yenidoğan …. Sağlık Ocağına akaryakıt teslimine ilişkin 08.03.2006 tarihli ve 009193 sayılı numune alma tutanağında, Kurumun bodrum katında bulunan kalorifer dairesindeki yakıt tankının üst geri kısmında bulunan kapaktan numune alınmak istendiğinin, ancak kapağın çok miktarda cıvata ile bağlı olması nedeni ile numune alınamayacağının anlaşılması üzerine söz konusu tankın ön kısmında bulunan seviye tespit hortumundan numune alındığının belirtilmesi, Türk Kuşu Genel Müdürlüğüne akaryakıt teslimine ilişkin 03.03.2006 tarihli ve 009188 sayılı numune alma tutanağında ise yalnızca ısı merkezindeki 1 No.lu tanktan numune alındığına yer verilmesi karşısında yakıt numunelerinin taraflar arasında imzalanan sözleşmelere, teknik şartnamelere ve numune alımına ilişkin kuralları gösteren Türk Standartları Enstitüsü TS 900-1 EN ISO 3170/Aralık 2005 standardının “Kurallar” başlıklı 4/2. maddesine aykırı şekilde ve yalnızca Kurumun yakıt tankından alınması, usulüne uygun şekilde alınmayan numuneler üzerinde yaptırılan inceleme sonucu düzenlenen analiz raporlarının ihaleyi alan firmalar tarafından teslim edilen malın özelliklerini yansıtmayacağının anlaşılması, gerek … gerekse … yetkililerinin sanıklarca teslim edilen yakıtın kalitesine ilişkin herhangi bir şikâyetlerinin bulunmaması ve sanıkların belirli bir süre temizlenmeyen kazandan alınan numunelerin yakıtların kazanda bekleme süresi ile kazandaki kir ve pas gibi çeşitli nedenlerle meydana gelen tortulaşmadan dolayı standart dışı neticelerin alınacağı yönündeki savunmalarının aksinin kanıtlanamaması hususları birlikte değerlendirildiğinde; sanıklara atılı edimin ifasına fesat karıştırma suçunun sabit olmadığının kabulü gerekmektedir. Bu itibarla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazının kabulüne karar verilmelidir.
T.C. Yargıtay CG.CEZA GENEL KURULU Esas:2016-5-1114 Karar:2020-288 Karar Tarihi:16.06.2020
ÖZET: TEİAŞ 8. İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğüne teslim edilen akaryakıta ilişkin 20.02.2006 tarihli ve 009174 sayılı numune alma tutanağında belirtildiği üzere yakıt numunelerinin taraflar arasında imzalanan 17.11.2004 tarihli sözleşmeye, teknik şartnameye ve numune alımına ilişkin kuralları gösteren Türk Standartları Enstitüsü TS 900-1 EN ISO 3170/Aralık 2005 standardının kurallar başlıklı 4/2. maddesine aykırı şekilde yalnızca Kurumun yakıt tankından alınması ve emniyet görevlilerince Kurumun ısı merkezinde yapılan incelemeler sonucu düzenlenen tutanakta, yakıt tanklarında …. Petrol Pazarlama Şirketince yapılan teslimden önce de yakıt bulunduğuna yer verilmesi nedenleriyle sağlıklı bir analizden söz edilmesinin mümkün olmaması, dosyada mevcut 20.02.2006 tarihli ve 111834 irsaliye sayılı faturada firma tarafından Kuruma toplam 21.516,18 TL karşılığında 20.240 kg’lik fuel-oil 4 (kal-yak) teslimi yapıldığının belirtilmesi ve bu hususun firmanın 2 No.lu ısı merkezine 5250 kg, 1 No.lu ısı merkezine ise 15.000 kg akaryakıt teslimatı yaptığının kamyon üzerinde bulunan numaratörden tespit edildiğine ilişkin 20.02.2006 tarihli tespit tutanağı ile de doğrulanması, TEİAŞ 8. İletim Tesis ve İşletim Grup Müdürlüğünde sıhhi tesisat ve kalorifer işçileri olarak çalışan tanıklar…ve…’nin ifadelerinde; yakıtın tesliminden sonraki dört gün süresince kalorifer yakıtının kullanıldığını, tahminen günde 1.100 – 1.200 kg kalorifer yakıtı tüketildiğini, bu nedenle sonradan yapılan tartımın eksik çıkmasının normal olduğunu söylemeleri, TEİAŞ 8. İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğünün 13.03.2006 tarihli ve 1451 sayılı yazısında …. Petrol Pazarlama Şirketince teslim edilen yakıt ile herhangi bir sorun yaşanmadığına yer verilmesi ve yalnızca kollukta müdafi eşliğindeki 07.03.2006 tarihli savunmasında kantarda yakıt karışımı ve eksik tartı gibi işlemler yaptığını ifade eden sanık…’ın anılan usulsüzlükleri hangi kuruma yapılan teslimatlar bakımından gerçekleştirdiğinin anlaşılamaması karşısında; sanıklara atılı edimin ifasına fesat karıştırma suçunun sabit olmadığının kabulü gerekmektedir.
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2018-4753 Karar:2020-11397 Karar Tarihi:11.06.2020
ÖZET: Antalya Cumhuriyet Başsavcılığının Kararıyla katılan … Belediyesinin denetim görevlileri hakkındaki resmi belgede sahtecilik ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarına ilişkin soruşturmanın, tefrik edildiği anlaşılmakla, akıbetinin araştırılması, yargılamaya konu isnatlarla ilgili edimin ifasına fesat karıştırma ve resmi belgede sahtecilik suçlarından kamu davası açılması halinde, mümkün ise davaların birleştirilmesi, mümkün olmaması durumunda dosyanın celbedilerek incelenmesi ile sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının takdir ve tayini gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hükümler kurulması, Kanuna aykırı, katılanlar vekillerinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükümlerin 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK’nın 321. maddesi uyarınca bozulmasına karar verilmiştir.
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2014-297 Karar:2016-2915 Karar Tarihi:21.03.2016
ÖZET: Özgü suç niteliğinde olan ve edimin ifası sürecinde görev alan kamu görevlisi tarafından işlenebilen edimin ifasına fesat karıştırma suçuna iştirak eden diğer kişilerin azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulabilecekleri, somut olayda ise kamu görevlileri hakkında açılmış bir dava bulunmadığı, sözleşmenin feshine karar verilmesi nedeniyle kamu görevlilerinin hukuka aykırı bir eylemlerinin de tespit edilemediği, faili olmayan suçta şerikliğin de mümkün olamayacağı nazara alınarak sanığın beraati yerine, yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2013-12298 Karar:2016-1211 Karar Tarihi:08.02.2016
ÖZET: Onarım ve kontrol işlerine ilişkin sözleşme hükümleri incelenip sanıkların sıfat ve konumları da irdelenmek suretiyle yüklenilen edimin ifasına fesat karıştırılıp karıştırılmadığı konusunda rapor alınıp sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının takdir ve tayini gerekirken eksik inceleme ve yetersiz gerekçelerle hükümler kurulması, kanuna aykırıdır.
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2014-2574 Karar:2014-5860 Karar Tarihi:28.05.2014
ÖZET: Somut olayda kamu görevlileri hakkında açılmış bir dava bulunmadığı, suçun adli birimlere intikalinden önce tarihinde inşaatta denetim yapan kontrol görevlilerince tespit edilen bir kısım usulsüzlüklere dair sunulan rapor ve inşaattan alınan beton numunesinin analizi sonucunda Bayındırlık İl Müdürlüğünce inşaatın durdurulmasına karar verilmesi nedeniyle kamu görevlilerinin hukuka aykırı bir eylemlerinin de tespit edilemediği, faili olmayan suçta şerikliğin de mümkün olamayacağı nazara alınarak sanıkların beraatları yerine, yanılgılı değerlendirmeyle mahkumiyet kararları verilmesi kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
T.C. Yargıtay 5.CEZA DAİRESİ Esas:2012-3277 Karar:2012-6769 Karar Tarihi:13.06.2012
ÖZET: Sanıkların termik santraline yakıt teslimi sırasında diğer sanıkların yardımıyla rafineriden temin ettikleri yakıta daha ucuz maddeler katarak miktarını artırıp kalitesini düşürerek veya gerçekte teslim edilmediği halde teslim edilmiş gibi kantar fişi ve evrak düzenlettirerek niteliksiz veya noksan yakıt vermek suretiyle menfaat temin ederek nitelikli dolandırıcılık suçunu işledikleri iddia ve kabul edilmiş ise de; kamu kurum ve kuruluşlarına karşı taahhüt altına girilen edimin ifasına fesat karıştırılmasının bağımsız suç olarak düzenlendiği, ihale kararında veya sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka malın veya belirtilen miktardan eksik malın teslimi veya kabul edilmesinin edimin ifasına fesat karıştırma sayıldığı, bu durumda sanıkların işlediği kabul edilen ihale şartnamesine aykırı olarak niteliksiz ve eksik yakıt teslim ve kabul etme fiillerinin edimin ifasına fesat karıştırma suçunu oluşturup oluşturmayacağı tartışılmadan nitelikli dolandırıcılıktan mahkumiyetlerine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
