Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 2024

Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 2024

Tarhiyat sonrası uzlaşma süreci, vergi uyuşmazlıklarını çözmek için mükelleflere sunulan önemli bir idari imkandır. Vergi yükümlülükleriyle ilgili anlaşmazlıklar, uzun ve maliyetli yargı süreçlerine gerek kalmadan çözüme kavuşturulabilir. Bu yazıda, tarhiyat sonrası uzlaşmanın ne olduğunu, hangi durumlarda başvurulabileceğini, süreç boyunca neler yapılması gerektiğini ve uzlaşma sonrası sonuçların ne olacağını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz. Bu yazıda 02/08/2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7524 sayılı Kanun ile uzlaşma yolunda yapılan değişikliklere de yer verilmiştir. 

1. Uzlaşma Nedir?

Vergi hukuku kapsamında uzlaşma, mükelleflerin vergi daireleri tarafından ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergiler ve kesilen vergi cezaları üzerinde, yargı yoluna başvurmadan anlaşmaya varmak amacıyla başvurabileceği bir idari yöntemdir. 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren, 23.000 Türk Lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için uzlaşma talebinde bulunulabilir.

2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Nedir?

Tarhiyat sonrası uzlaşma, vergi daireleri tarafından mükellef adına tarh edilen vergiler ve kesilen vergi cezalarının, vergi ziyaına sebep olmuşsa mükellef ile idare arasında anlaşma yoluyla çözüme kavuşturulmasıdır. Bu kapsamda, kaçakçılık fiilleri hariç olmak üzere, vergi ziyaına sebep olan durumlar, 1 Ocak 2024 itibarıyla 23.000 Türk Lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları uzlaşmaya dahil edilebilir. Ancak, mükellefler tarhiyat öncesi ya da tarhiyat sonrası uzlaşma haklarından yalnızca birini kullanabilir.

3. Hangi Hallerde Uzlaşmaya Başvurulabilir?

Mükellefler, aşağıdaki durumlarda uzlaşmaya başvurabilir:

• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan vergi hataları veya diğer maddi hatalar,
• Vergi idaresi tarafından mükellefe yapılan yanlış açıklamalar,
• Kanun hükümlerinin yeterince bilinmemesi,
• Yargı kararları ile idarenin farklı görüşler sergilediği olaylar.

Uzlaşmaya başvurmadan önce, mükelleflerin tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunmamış ya da talep etmişse, bu hakkından usulüne uygun şekilde vazgeçmiş olması gerekir.

4. Uzlaşma Kapsamındaki Vergi ve Cezalar

Uzlaşma sürecine dahil edilebilecek vergi ve cezalar şunlardır:

• Vergi ziyaına sebebiyet veren fiiller nedeniyle kesilen vergi cezaları,
• 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren 23.000 Türk Lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları,
• Vergi beyannamesi süresinden sonra verilmiş ve pişmanlık talebiyle işleme alınmış, ancak şartları ihlal edilen beyannamelerden kaynaklanan vergi cezaları.
• (Önemli Not: 28/07/2024 tarihli 7524 sayılı Kanunla birlikte vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır. 

5. Uzlaşma Kapsamı Dışında Kalan Vergi ve Cezalar

Bazı vergi ve cezalar uzlaşma kapsamı dışında tutulur. Bu kapsam dışı durumlar şunlardır:

• Kaçakçılık fiilleri sonucu tarh edilen vergiler ve kesilen cezalar,
• Kaçakçılığa iştirak edenlere kesilen cezalar,
• 370. madde kapsamında ön tespit yazısı tebliğ edilen mükelleflere kesilen cezalar,
• 23.000 Türk Lirasının altında kalan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları.
• 02/08/2024 tarihinden sonra vergi aslı

6. Kimler Uzlaşma Talebinde Bulunabilir?

Tarhiyat sonrası uzlaşma talebinde bulunabilecek kişiler şunlardır:

• Mükelleflerin kendileri,
• Mükellefleri vekâletname ile temsil eden kişiler,
• Tüzel kişilerin kanuni temsilcileri veya vekilleri,
• Küçüklerin ya da kısıtlıların yasal temsilcileri.

7. Uzlaşma Talebi Nereye ve Nasıl Yapılmalıdır?

Uzlaşma talebi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine veya yetkili uzlaşma komisyonuna yazılı olarak dilekçe ile yapılır. Dijital Vergi Dairesi (İnteraktif Vergi Dairesi) üzerinden de başvuru yapılabilir. Ayrıca, taahhütlü posta aracılığıyla da dilekçeler gönderilebilir.

8. Uzlaşma Talep Süresi

Uzlaşma talebi, vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihini izleyen 30 gün içinde yapılmalıdır. Bu sürede yapılmayan başvurular geçersiz sayılacaktır.

9. Uzlaşma Talebi Hangi Hallerde Reddedilir?

Uzlaşma talebi aşağıdaki durumlarda reddedilir:

• Uzlaşma kapsamı dışında kalan vergi ve cezalar için talepte bulunulması,
• Talebin 30 günlük süre içinde yapılmaması,
• Talebin mükellef veya kanuni temsilcisi tarafından yapılmaması.

10. Uzlaşma Görüşmesi ve Komisyonlar

Yetkili uzlaşma komisyonu, ihbarnamede yazılı vergi miktarına göre belirlenir. Aynı yıl için birden fazla tarhiyat yapılmışsa, en yüksek vergi tutarı dikkate alınarak yetkili komisyon seçilir. Uzlaşma görüşmeleri, belirlenen tarihte mükellef veya vekilinin katılımıyla yapılır.

11. Uzlaşma Tarihinin Bildirilmesi ve Ertelenmesi

Uzlaşma görüşmesinin tarihi, yeri ve saati mükellefe en az 15 gün önceden bildirilir. Ancak mükellefin talebi üzerine daha erken bir tarih belirlenebilir. Uzlaşma komisyonu toplanamazsa ya da görüşme sonuçlanamazsa, görüşme ertelenebilir ve yeni bir tarih belirlenir.

12. Uzlaşma Sonuçları

Uzlaşma sürecinde üzerinde mutabakata varılan hususlar kesinleşir ve bu konular hakkında dava açılamaz. Ancak uzlaşmanın sağlanamaması halinde mükellef, dava açma hakkını kullanabilir.

13. Uzlaşma Sağlanmazsa Ne Olur?

Mükellef uzlaşma teklifini kabul etmezse veya komisyon teklifini reddederse, uzlaşma gerçekleşmemiş sayılır. Bu durumda mükellef, dava açma hakkını kullanabilir ve vergi mahkemesine başvurabilir.

14. Uzlaşılan Vergi ve Cezaların Ödenmesi

Uzlaşılan vergi ve cezalar, ödeme süresi geçmişse, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmelidir. Ödeme zamanından önce tebliğ edilen tutanaklarda, normal vade tarihleri geçerlidir. Ayrıca, gecikme faizi hesaplanarak vergi tutarına eklenir.

15. Uzlaşma ile İndirim İmkânı

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesi uyarınca, uzlaşma sonucunda üzerinde anlaşılan vergi ziyaı cezalarının %75’i ödendiği takdirde, kalan %25 mükellefe indirim olarak sunulmaktaydı. Ancak, 7524 sayılı Kanun ile VUK’un Ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “uzlaşılan vergi ve cezalar hakkında 376 ncı maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi hükmü dışında indirim uygulanmaz.” ibaresi “uzlaşılan cezalar hakkında başkaca bir indirim uygulanmaz.” şeklinde değiştirilmiş ve ikinci fıkrasında yer alan “vergi ve” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. Bu nedenle, 02/08/2024 tarihinden itibaren uzlaşılan vergi cezaları için VUK 376 kapsamındaki indirim uygulanmayacaktır. 

16. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Dava

Uzlaşma talebi reddedilen mükellefler, vergi mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir. Uzlaşma sonucu tahakkuk eden vergi ve cezalar, vadesinde ödenmediğinde uzlaşma geçersiz sayılmaz. Mükellefin tutanağı tebellüğ ettiği tarihte dava açma süresi bitmiş veya 15 günden az kalmış ise, dava açma süresi tutanağın tebliğinden itibaren 15 gün olarak uzar.