Vergi İhbar İkramiyesi

İçerik Başlıkları

1 Vergi İhbar İkramiyesi
2 İhbar ve İhbar İkramiyeleri Kapsayan Vergiler
3 Vergi İhbar İkramiyesi Şartları
- 3.1 İhbarcılarda ve İkramiye Talep Edenlerde Aranan Koşullar
4 İhbar Nereye Yapılabilir?
5 İhbar ve Şikayet Nasıl Yapılır?
6 İhbar Sonucunda Vergi İncelemesi Yapılması
7 İnceleme Öncesi Yapılacak İşlemler
8 Vergi İncelemesi Ve Sonrası Yapılacak İşlemler
9 Vergi İhbar İkramiyesi Ne Zaman Ödenir?
10 Mükellefler, İhbarcıyı Öğrenebilir Mi?

Giriş

Bu yazıda vergi ihbar ikramiyesinin kanuni dayanağı, nasıl hesaplanacağı ve ne zaman ödeneceği açıklanacaktır.

Vergi İhbar ikramiyesi, 31.12.1931 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ve halen uygulanan 1905 sayılı Kanun’un 6. maddesi uyarınca verilir. Bu madde şu şekildedir:

“Bina, arazi ve arsalardan tahrir harici kalanlar ile kazanç, hayvanlar, veraset ve intikal, muamele, dahili istihlak ve damga gibi daimi vergilerden yanlış beyanname vermek veya çift defter tutmak veya sair suretlerle ketmedilmiş olanları haber verenlere tahakkuk edecek vergi ve misil cezaları mecmuu üzerinden aşağıdaki nispetler dahilinde ikramiye verilir:

500 liraya kadar %15
5.000 liraya kadar, 500 liradan yukarı olan kısım için %30
15.000 liraya kadar, 5.000 liradan yukarı olan kısım için %20
15.000 liradan yukarı olan kısım için %10

Bu nispetlere göre hesaplanacak ikramiyenin üçte biri verginin kesin olarak tahakkuk etmesinde, üçte ikisi verginin tahsili sonrasında verilir.

Malmemurları, tahrir ve tahmin heyetleri mensupları, tahakkuk muamelesinde görev alanlar ve vergi muameleleri ile uğraşan diğer kişilere ikramiye ödenmez.”

İhbar ve İhbar İkramiyeleri Kapsayan Vergiler

İhbar zamanaşımı süresi geçmemişse, herhangi bir vergi türü için ihbarda bulunulabilir. Ancak ihbar ikramiyesi alabilmek için ihbarın sürekli yükümlülük gerektiren vergilerle ilgili olması gerekir.

1905 sayılı Kanun’un 6. maddesinde de belirtildiği gibi, ihbar sürekli yükümlülük gerektiren vergilerle ilgili olmalıdır. Sürekli yükümlülükler, vergiyi doğuran olayın tekrarı veya sürekliliği sonucu birden fazla dönem boyunca devam eden yükümlülüklerdir. Süreklilik niteliği tarhiyat usulüne bağlı değildir ve vergiden muafiyet sürekliliği değiştirmez. Bu bağlamda, gecikme zammı, gecikme faizi, usulsüzlük ve özel usulsüzlük gibi cezalarla süreksiz vergiler ve bir defaya mahsus çıkartılan ek vergiler ihbar ikramiyesi kapsamına girmemektedir.

vergi hukuku avukatı

Vergi İhbar İkramiyesi Şartları

Muhbirler tarafından vergi kaçakçılığına dair yapılan ihbarların somut olaylar ve delillere dayanması gerekir. İhbar konuları ile vergi incelemesi sonucu bulunan matrah farkları arasında bir illiyet bağı olmalıdır. Aksi takdirde, herhangi bir mükellef grubu veya mükellef hakkında vergi kaçakçılığı yapıldığına dair yapılan ihbarların değerlendirilmemesi gerekir.

İhbarcılarda ve İkramiye Talep Edenlerde Aranan Koşullar

a- 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun’a göre, Türk vatandaşları dilek ve şikayetlerini yetkili makamlara yazılı olarak iletebilirler. Türkiye’de ikamet eden yabancılar ise, dilekçelerin Türkçe yazılmış olması ve karşılıklılık ilkesine uygun olması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler.

b- İhbarcı, kendini gizlememelidir. Adı, soyadı, adresi ve imzası olmayan veya yanlış bilgi içeren dilekçeler işleme alınmaz. Ancak, bu tür dilekçelere, olayla ilgili inandırıcı bilgi ve belgeler eklenmişse işlem yapılabilir. İhbarı yapan kişinin vergi incelemesi başlamadan önce veya inceleme sırasında iletişime geçmesi ve istenilen bilgileri vermesi gerekir.

c- İsimsiz ihbarlarda, vergi incelemesi tamamlanmadan ihbarcının kimliği açıklanmalıdır. İnceleme tamamlandıktan sonra, ihbarcının kimliğini doğrulaması durumunda dahi vergi ihbar ikramiyesi ödenmez.

ç- İhbarda bulunan kişi, inceleme tamamlanmadan önce ihbarını geri çekmemelidir. İncelemenin herhangi bir aşamasında ihbarını geri çeken kişiye ikramiye ödenmez.

d- İhbarcının vergi kaçakçılığına dahil olup olmamasının bir önemi yoktur. Bir mükellefin vergi kaçakçılığı yaptığını bilen ve delilleriyle bu durumu bildiren muhbirin, bu mükellefin ortaklarından veya çalışanlarından veya kan veya hısımlık bağıyla bağlı olduğu bir kişinin olması, ikramiye ödenmesine engel değildir.

e- İhbar dilekçesinde veya tutanağında (sözlü ihbarda) muhbir tarafından “ikramiye istiyorum.” ibaresi bulunmalıdır. Aksi takdirde, vergi ihbar ikramiyesi ödenmez.

f- İhbarcı birden fazla ise, ihbar konuları ile matrah farkları arasında bir bağlantı olup olmadığı araştırılmalıdır. Her iki ihbar da bağlantılı ise bu durumda ikramiye ilk ihbarı yapan kişiye verilir.

g- Vergi muameleleri ve incelemeleriyle uğraşan memurlar, vergi kanunlarına göre oluşturulan komisyonlara iştirak edenler, vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay da görevli olanlar, vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler tarafından yapılan bir vergi ihbarı sonucu doğacak bir matrah farkı için vergi ihbar ikramiyesi ödenmez.

İhbar Nereye Yapılabilir?

Vergi ile ilgili İhbar dilekçelerinin yetkili makamlara (Vergi denetim Kurulu Başkanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Defterdarlık, Vergi Dairesi Başkanlıkları, Vergi Daireleri ) verilmesi esastır. Dilekçenin konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda bu makam tarafından yetkili idari makama gönderilir ve dilekçe sahibine de bilgi verilir.

İhbar ve Şikayet Nasıl Yapılır?

Dilekçe İle Yapılan İhbarlar İhbarlar

genel olarak yazılı olarak dilekçe ile yapılmaktadır. Bu dilekçede; hangi bilgilerin yer alması gerektiği yukarıda açıklanmıştı. Somut bilgi ve belgelerin uygun bir şekilde dilekçeye ek yapılması gerekmektedir. 1.6.2. Sözlü İhbarlar İhbar veya şikayetin dilekçe ile yapılması esastır. Ancak sözlü yapılan ihbarlar bir tutanağa geçirilerek muhbirin imzası ve gerekli diğer bilgilerde alınarak işlem yapılması mümkündür. Sözlü ihbarların büyük çoğunluğu Alo 189 Maliye hattına yapılmaktadır. Alo 189 Maliye hattına gelen ihbarlar servis görevlisi tarafından dinlendikten sonra, söz konusu hususlar ile ihbar edenin kimlik, adres ve telefon bilgileri ile ihbar edilene ait gerekli kimlik adres ve telefon bilgileri ihbar formuna kaydedilmektedir. İhbar konusu hususlar detaylı bir araştırmayı ve incelemeyi gerektiriyorsa inceleme birimlerine intikal ettirilecektir.

E Posta İle Yapılan İhbarlar

Resmi kurumların ve özel kuruluşların tamamına yakınının internet iletişim adresleri bulunmaktadır. İhbarlar kurumları internet iletişim adreslerine de yapılabilmektedir. E posta ile yapılan ihbarlarda da; -ihbar edenin adı-soyadı -İhbar edenin adresi -İhbar edenin telefon numarası -İhbar edilenin Adı-soyadı veya unvanı – İhbar edilenin açık adresi -İhbarın konusunun yer alması gerekmektedir.

Online İhbar ve Şikayetler

Vatandaşların ihbar ve şikayetlerini en kısa sürede sonuçlandırmak amacıyla bir çok kamu kurum ve kuruluşu internet sitelerinde online ihbar ve şikayet linki oluşturmuşlardır. Linkte yer alan formun eksiksiz doldurulması ve doğru bilgileri içermesi gerekmektedir.

İhbar Sonucunda Vergi İncelemesi Yapılması

Herhangi bir ihbar üzerine vergi incelemesine başlayan vergi inceleme elemanları tarafından yapılması gereken işlemleri, ihbarın alınışından incelemenin sonuna kadar ki safhaları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür;

İnceleme Öncesi Yapılacak İşlemler

Muhbiri belli olan ihbarlarda, ihbarı incelemek ile görevlendirilen inceleme elemanı, önce muhbiri davet eder. Muhbirle yapılan görüşmede ihbar dilekçesinin kendisine ait olup olmadığını tespit edilir. Muhbirle beraber düzenlenen tutanakla vergi ziyaına ilişkin olay ve delillerin neler olduğunu açıkça saptayacaktır. Muhbir tarafından ortaya konulan olay ve deliller vergi incelemesi için yeterli görüldüğü takdirde vergi incelemesine başlanılacaktır. İhbar edilen olaylar ve delillerin vergi incelemesi için yeterli olmadığı kanaatine varan vergi inceleme elemanları sebeplerini ve ihbar hakkındaki kanaatlerini de belirtmek suretiyle yazacakları bir görüş öneri raporu ile bağlı oldukları makama bildireceklerdir. İdarenin inceleme elemanını görüşüne katıldığı takdirde ihbar dilekçesi hıfzedilecek, aksi halde vergi incelemesine başlanılacaktır.

İhbar dilekçesinde isim olmaması, bildirilen adreste muhbirin bulunmaması veya dilekçede ismi olan kimsenin ihbarın kendisine ait olmadığını ileri sürmesi halinde inceleme elemanı, ihbar dilekçesinde ileri sürülen olay ve delillerin vergi incelemesi için yeterli olup olmadığını araştıracak, incelemeye başlamadan önce ihbar hakkındaki kanaatlerini de belirtmek suretiyle yazacakları bir görüş öneri raporu ile bağlı oldukları makama bildireceklerdir. İnceleme elemanın bağlı olduğu makamca incelenmesine gerek görülen bu tür ihbarlar vergi incelemesine konu olacak, aksi halde hıfza alınacaktır.

Vergi İncelemesi Ve Sonrası Yapılacak İşlemler

Yapılan inceleme sonucu “Vergi İnceleme Raporu” düzenlenecektir. Düzenlenen vergi inceleme raporlarında ve tutanaklarda konunun ihbarlı olduğuna ilişkin herhangi bir bilgiye yer verilmeyecektir. İhbarlı vergi incelemeleri sonucunda muhbirlere ikramiye ödenip ödenmeyeceği konusunda da “Görüş ve Öneri Raporu” düzenlenecektir. Görüş ve Öneri Raporunda;

a. Muhbire ikramiye ödenip ödenmeyeceği,

– İkramiye ödenmeyecek ise sebepleri,

-İkramiye ödenecek ise bulunan matrah farkı ile ihbar konuları arasındaki bağlantının açıklanması ve ikramiyeye esas olacak matrah farkının belirtilmesi,

b. İkramiyenin kanunun öngördüğü nispette kat’i tahakkuk safhasında ödenip ödenmeyeceği, ödenmeyecekse nedeninin açıklanması,

c. Muhbir birden fazla ise ikramiyenin kime ne miktarda verileceğinin belirtilmesi,

d. Açıklanmasında yarar görülen hususlar varsa bunların açıklanması,

e. Rapora ihbar tutanağı veya mektubunun eklenmesi, suretiyle ikramiye ödenmesi konusunda alınacak karara esas teşkil edecek bilgilerin raporda yer alması sağlanacaktır.

Vergi İhbar İkramiyesi Ne Zaman Ödenir?

Verilecek vergi ihbar ikramiyesinin miktarı da ihbar sonucunda tespit edilen vergi ve cezaların büyüklüğüne bağlıdır. Bu bağlamda; ödenecek ikramiye vergi ve cezalar toplamı üzerinden inceleme elemanınca belirlenecek ikramiye matrahı üzerinden aşağıdaki tarifeye göre hesaplanır:

◊ 500 liraya kadar % 15

◊ 5.000 liraya kadar, 500 liradan yukarı olan kısım için % 30

◊ 15.000 liraya kadar, 5.000 liradan yukarı olan kısım için % 20

◊ 15.000 liradan yukarı olan kısım için % 10

Muhbire vergi ihbar ikramiyesi ödenebilmesi için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

Muhbirin vergi ihbar ikramiyesi alabilmesi için öncelikle yazılı bir ihbar dilekçesinin veya tutanağının olması ve muhbirin ikramiye talebinin yazılı olarak yapılması gerekiyor.
Vergi inceleme raporunda, ihbar konusu ile bağlantılı olarak bir matrah farkının belirlenmiş olması gerekiyor.
Matrah farkı dolayısıyla tarh edilen vergi ve cezaların ödenme aşamasına gelmiş olması gerekiyor. Bu, mükellefin ilgili tarhiyata dava açıp tüketmiş olması, uzlaşma talep etmiş ve uzlaşmaya varılmış olması veya indirim talep etmiş olması durumlarına işaret ediyor.
Vergi incelemesi raporuna dayanarak tarh edilmesi gereken vergiler ve bu vergilere bağlı cezaların, muhbirin bu matrah farkına katkı oranına göre hesaplanan vergi ihbar ikramiyesi raporuna göre belirlenen ikramiye tutarının 1/3’ü muhbire ödenir.
Geri kalan 2/3’ü ise verginin tahsilatından sonra ödenir.
İkramiyenin konusuna sadece vergi aslı ve buna bağlı cezalar girdiği için, usulsüzlük cezaları, gecikme faizi ve zamları vergi ihbar ikramiyesi hesaplamasında dikkate alınmaz.

Mükellefler, İhbarcıyı Öğrenebilir Mi?

“Mükellefler, ihbarlı incelemede kendilerine inceleme yapan kişinin veya kurumun kimin ihbar ettiğini öğrenme hakkına sahip değildirler. Ancak, aşağıda belirtilen iki durumda, talep halinde muhbirin adını bildirmek zorundadırlar:

a. Vergi Usul Kanunu’nun 142. maddesinin son fıkrası gereğince ihbar üzerine yapılan aramada ihbar sabit olmadığı takdirde, inceleme yapılan kişiler muhbirin adının bildirilmesini isteyebilirler. Bu durumda vergi idaresi, muhbirin ismini bildirmekle yükümlüdür.

b. İhbar edilen mükellef, nezdinde arama yapılmaksızın, normal incelemeye tabi tutulmuş ve şikâyetle bağlantılı bir matrah farkı tespit edilmemişse, mahkemeye başvurması halinde, inceleme elemanının yetkili makamların talebi üzerine muhbirin ismini vermesi gerekmektedir.