Verginin Tarhı Nedir?

Verginin Tarhı Nedir? Resen, İkmalen ve İdarece Vergi Tarhı

Vergi hukukunda büyük bir öneme sahip olan “vergi tarhiyatı” veya “verginin tarhı”, vergi dairelerinin vergi mükellefleri ile ilgili belirli durumlarda gerçekleştirdiği işlemleri ifade eder. Bu işlemler, mükellefin vergi durumu hakkında doğru bilgilere ulaşılmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilir. Verginin tarhı süreci, temel olarak üç farklı şekilde gerçekleşir: Resen, İkmalen ve İdarece Vergi Tarhı.

Resen Vergi Tarhı Nedir?

Resen vergi tarhı, mükellefler tarafından beyan edilmemiş gelir veya mal varlığı unsurlarının, vergi daireleri tarafından tespit edilmesi ile gerçekleşir. Örneğin, bir mükellefin gayrimenkul alım-satım işlemlerini beyan etmemesi durumunda, vergi daireleri bu bilgilere ulaşarak resen vergi tarhı işlemini başlatabilir. Resen vergi tarhı kanunen kabul edilmeyen gider unsurlarının giderleştirilmesi nedeniyle de yapılabilir. Bu süreçte mükellef, uzlaşma veya dava açma hakkına sahiptir. Resen vergi tarhı, vergi kaçakçılığını önlemek ve vergiye uyumu artırmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Resen vergi tarhının başlıca nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

• Vergi beyannamelerinin kanuni süresi geçtiği halde verilmemiş olması
• Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahına ilişkin bilgilerin gösterilmemiş olması
• Vergi usul kanunu’na göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olması veya vergi incele-mesi yapmaya yetkili olanlara her hangi bir sebeple ibraz edilmemesi
• Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısiyle ihticaca salih bulunmaması
• Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunması
• Yetki almış meslek mensuplarına imzalattırma mecburiyeti getirilen beyanname ve eklerinin imzalattırılmaması veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli mali müşavir tasdik raporunun zamanında ibraz edilmemesi

Resen vergi tarhiyatına ilişkin Kanun maddesi ve ilgili Danıştay kararları için tıklayınız

İkmalen Vergi Tarhı Nedir?

İkmalen vergi tarhı, mükellefin beyan ettiği vergi matrahının eksik veya hatalı olduğunun tespit edilmesi durumunda, vergi daireleri tarafından yapılan düzeltmeleri içerir. Örneğin, bir mükellefin iş gelirlerini eksik beyan etmesi durumunda vergi idaresi bu durumu tespit ederek ikmalen vergi tarhı işlemini başlatabilir.

İkmalen vergi tarhiyatına ilişkin Kanun maddesi ve ilgili Danıştay kararları için tıklayınız

İdarece Vergi Tarhı: Süreç ve Sonuçlar

İdarece vergi tarhı, vergi dairelerinin yapmış oldukları detaylı incelemeler sonucunda ortaya çıkar. Bu süreç, mükellefin vergi beyannamesinin detaylı bir incelemeye tabi tutulmasıyla başlar. Örneğin, vergi daireleri bir işletmenin giderlerini yanlış şekilde beyan ettiğini tespit ederse, idarece vergi tarhı işlemi ile gerekli düzeltmeler yapılır. Mükellef, bu süreçte vergi dairesine başvurarak itiraz edebilir veya dava açılması gerekebilir.

Verginin Tarhına Karşı Dava Açma: Yöntemler ve Süreç

Verginin tarhına karşı dava açma süreci, mükelleflerin vergi dairelerinin kararlarına karşı hukuki yolları kullanma hakkını temsil eder. Bu sürecin başlatılması için belirli bir süreniz vardır. Örneğin, bir mükellef vergi idaresinin yaptığı tarh işlemine itiraz etmek istediğinde, vergi mahkemelerine başvurarak dava açabilir. Bu süreçte, mükellef tarafından sunulan deliller ve argümanlar önemlidir. Vergi mahkemesi, tarafların argümanlarını değerlendirerek bir karara varır.

Bu makalede, “verginin tarhı nedir?” kavramının temellerini ele aldık. Her bir tarh türünün daha ayrıntılı açıklamalarını yaparak, okuyucuların bu konudaki bilgisini artırmayı hedefledik. Eğer vergi tarhiyatı konusunda daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarsanız, bir vergi avukatı ile iletişime geçmenizi öneririz.