Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi

Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi

Bu yazıda uyumlu mükelleflere %5 vergi indirimi konusunda bilgiler verilecektir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) mülga edilen mükerrer 121. maddesi, “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi” başlığı altında 01.01.2018 tarihinden itibaren tekrar yürürlüğe girmiştir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, 301 ve 312 Seri No’lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmiştir. Ancak, düzenlemeye ilişkin birçok ihtilafın ortaya çıkması üzerine, 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 7194 sayılı kanunla GVK’nın mükerrer 121. maddesinde bazı değişiklikler yapılmıştır. Maddenin son hali ise şu şekildedir:

“Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilir. Şu kadar ki hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 1 milyon (7)(324 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1/1/2024 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 6.900.000 TL )Türk lirasından fazla olamaz. İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez. Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir.”

Yukarıdaki düzenleme ile vergi uyumunu sağlayan ve belirtilen şartları taşıyan gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine, yıllık olarak hesaplanan vergi tutarları üzerinden %5 oranında vergi indirimi yapılması imkânı sunulmaktadır.

Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndiriminden Yararlanabilecek Mükellefler

• Ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerinden dolayı gelir vergisi mükellefi olanlar,
• Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları dışındaki kurumlar vergisi mükellefleri, bu indirimden faydalanabileceklerdir.

Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndiriminden Yararlanma Şartları

Önceki İki Yıla Ait Beyannamelerin Kanuni Süre İçinde Verilmesi ve Tahakkuk Eden Vergilerin Ödenmiş Olması

İndirimden yararlanabilmek için, mükelleflerin indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yıla ilişkin olarak vermesi gereken yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini kanuni süresi içinde sunmuş ve bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergileri, indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödemiş olmaları gerekmektedir.

Kanuni süre içinde verilen bir beyannamenin düzeltilmesi amacıyla ya da pişmanlıkla verilen ek beyannameler, vergi indiriminden yararlanılmasına engel oluşturmaz. Ancak, bu ek beyannamelerden doğan vergilerin de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarihe kadar ödenmiş olması şarttır.

Ayrıca, süresinde verilmesi gereken beyannamelerde tahakkuk eden vergilerin ödenmesi, ilgili mevzuatta belirtilen bilgi ve belgelerin eksiksiz sunulması şartıyla, vergi iadesi alacaklarından mahsup edilerek yapılabilir. Eğer indirimden yararlandıktan sonra, mahsuben ödenmesi talep edilen vergi borcunun altında bir iade alacağı kalırsa, eksik kalan tutar vergilerin %10’unu aşmadığı sürece sorun teşkil etmez. Ancak, bu eksik ödeme 15 gün içinde tamamlanmazsa, tahakkuk eden vergilerin süresi içinde ödenmiş olması şartı ihlal edilmiş sayılır.

İlgili Dönemlerde Beyana Tabi Vergilerle İlgili İkmalen, Re’sen veya İdarece Yapılmış Bir Tarhiyatın Bulunmaması

Mükelleflerin vergi indiriminden yararlanabilmesi için, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yıl içinde beyana tabi vergi türlerine ilişkin olarak ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmamalıdır. Eğer bu dönemlerde bir tarhiyat yapılmışsa, tarhiyatın kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın indirimden faydalanılamaz.

Ancak, söz konusu tarhiyatlar, gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihten önce kesinleşmiş yargı kararları veya Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmışsa, diğer şartlar da sağlanmak koşuluyla indirimden yararlanılabilir. Fakat tarhiyatlar kısmen ortadan kaldırılmışsa, indirimden yararlanılamaz.

Vergi İndiriminin Hesaplanacağı Beyannamenin Verildiği Tarihte Vadesi Geçmiş Borç Bulunmaması

Vergi indiriminden yararlanabilmek için, mükelleflerin, indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarihte vergi aslı (vergi cezaları ve fer’i alacaklar dahil) 1.000 Türk Lirasının üzerinde vadesi geçmiş borçlarının olmaması gerekmektedir.

Bu 1.000 TL’lik borç limiti hesaplanırken, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergi asılları, vergi cezaları (vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) ve bu cezaların fer’i alacakları dikkate alınacaktır. Borcun hangi döneme ait olduğunun ise bir önemi bulunmamaktadır.

Son Dört Takvim Yılında Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesindeki Fiillerin İşlenmemiş Olması

Mükelleflerin, vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 359. maddesinde belirtilen kaçakçılık fiillerini işlememiş olmaları gerekmektedir. Bu şartı sağlamayan mükellefler, vergi indiriminden faydalanamazlar.

Belirtilen şartları taşımadığı halde vergi indiriminden yararlandığı sonradan tespit edilen mükelleflerin, indirimin uygulandığı dönemde ödemedikleri vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndiriminde Özellikli Durumlar

Faaliyet Süresi Üç Yıldan Az Olan Mükellefler

Vergi indirimi uygulamasından yararlanabilmek için mükelleflerin, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ve önceki iki yıla ait vergi beyannamelerini kanuni süresi içinde vermiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ödemiş olmaları gerekmektedir. Bu şart nedeniyle, faaliyet süresi üç yıldan az olan mükellefler vergi indiriminden faydalanamazlar.

Bu durum, özellikle yeni kurulan işletmeler açısından dezavantaj yaratmakta ve vergiye gönüllü uyumu olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle, vergiye gönüllü uyumu teşvik eden bu düzenlemede yeni kurulan mükelleflerin durumu da göz önünde bulundurularak iyileştirmeler yapılması faydalı olacaktır.

Şirketlerin Birleşmesi Durumunda Vergi İndirimi

Bir şirketin başka bir şirketi devralması yoluyla gerçekleşen birleşmelerde, devralan şirketin vergi indiriminden faydalanabilmesi için, hem devralan hem de devrolunan şirketlerin vergi indirimi şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir.

Sigorta Acenteleri %5 Vergi İndiriminden Faydalanabilir Mi?

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 2. maddesine göre, sigorta acenteleri, sigorta şirketlerinin nam ve hesabına, belirli bir yer veya bölgede, sürekli olarak sigorta sözleşmelerine aracılık eden kişilerdir. Sigorta acenteliği faaliyeti yürüten ve sigorta veya reasürans şirketi statüsünde olmayan işletmeler, Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. maddesinde yer alan şartları sağladıkları takdirde vergi indiriminden yararlanabilirler.

Adi Ortaklıklarda Özellikli Durumlar

Adi ortaklıklar, stopaj ve katma değer vergisi mükellefiyeti taşıdıkları için, bu ortaklıklara ilişkin vergilerin zamanında ödenmemiş olması durumunda, ortakların vergi indiriminden yararlanması mümkün değildir.

Uyumlu Mükelleflere %5 Vergi İndirimi Danıştay Kararları

Danıştay 9. Daire Esas: 2023-8459 Karar: 2024-857 Karar Tarihi: 27.02.2024

ÖZET: Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin üretimde petrol koku ürününü kullandığı, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli I sayılı listede petrol koku için özel tüketim vergisi tutarının, kg başına 0-TL olarak belirlendiği, 2020/Ocak 2. onbeş günlük için özel tüketim vergisine ilişkin beyannamenin 12/02/2020 tarihinde verildiği, özel tüketim vergisine ilişkin ödenecek vergi çıkmadığı, sadece özel tüketim beyannamesi verilmesinden kaynaklı 58,80-TL damga vergisinin tahakkuk ettiği, davacı tarafından 2021 yılı kurumlar vergisi beyannamesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. maddesi uyarınca beyan edilen vergi indiriminin, ödenmesi gereken kurumlar vergisi olmadığı için kurumlar vergisinden indirilememesi üzerine diğer vergi borçlarına mahsup edilmesi talebiyle yapılan başvurunun sözü edilen beyannamenin kanuni süresinden sonra verildiği, bu nedenle vergi indirimine ilişkin şartların sağlanmadığı, iade/mahsup talebinin yerine getirilemeyeceği sebep gösterilerek Burdur Vergi Dairesi Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemiyle reddedildiği, bu işlemin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, kanuni süresinden sonra verilse dahi verilen beyannameden kaynaklı herhangi bir özel tüketim vergisinin doğmadığı, kaldı ki vergi tahakkukuna sebebiyet verebilecek kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannamelerin dahi vergi indirimine ilişkin şartın ihlali sayılmayacağının da hükme bağlandığı, vergi aslının (vergi cezaları ile fer’i alacaklar dâhil) 1.000-TL ve altında vadesi geçmiş borcunun bulunmasının dahi vergi indirimine ilişkin şartların sağlanmadığı anlamına gelmeyeceğinin kurala bağlanması nedeniyle tahakkuk eden damga vergisinin de vergi indiriminden faydalanmaya engel oluşturmayacağı, davacı şirketin geç beyanname vermesindeki amacının vergi kaybına sebebiyet vermek olmadığı, vergi doğmayan bir beyannamenin geç verilmesi dışındaki diğer bütün vergisel yükümlülüklerini süresinde yerine getiren davacı şirketin vergi indiriminden faydalandırılmamasının düzenlemedeki amaca ters düşeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.

Danıştay 3. Daire, Esas: 2023-4242 Karar: 2024-586 Karar Tarihi: 15.02.2024

ÖZET: Davacı şirket tarafından ilgili dönemde süresinde verilen beyanname üzerine tahakkuk eden verginin geç de olsa mahsup yoluyla ödenerek vergisel yükümlülüklerin yerine getirildiğinin görülmesi karşısında, olayın oluş biçimi ve sözü edilen kanun hükmünün getiriliş amacı da dikkate alındığında, davacının vergiye uyumlu mükellef olmadığına yönelik saptama hukuka uygun düşmediği gibi 193 sayılı Kanun’un 121. maddesi kapsamında mükelleflerin vergi indiriminden faydalanabilmeleri için kanuni süresinde verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerin süresinde ödenmesi gerektiği, bir hususu kanıtlayan ve belli etme özelliği taşıyan kağıt ya da elektronik belgeler üzerinden alınan mali yükümlülük niteliğinde olan damga vergisinin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün olmadığından yazılı gerekçeyle davanın reddine dair Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.

Danıştay 3. Daire, Esas: 2021-1606 Karar: 2024-171 Karar Tarihi: 30.01.2024

ÖZET: Vergisel yükümlülüklerini düzenli şekilde yerine getiren mükelleflerin kuralına yukarıda yer verilen düzenlemeler ile teşvik edilmesi ve ödüllendirilmesi suretiyle vergiye gönüllü uyumun dolayısıyla yatırımın, üretimin, istihdamın artırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, geç ödenen verginin, süresinden sonra verilen katma değer vergisi düzeltme beyannameleri üzerine tahakkuk eden ve ilgili tahakkuk fişlerinde ödenecek olarak gösterilen vergilerin tamamının damga vergileri olduğu, söz konusu damga vergilerinin mahsuben iadeye konu vergiye kıyasla çok düşük tutarda olduğu, davacının tüm vergi beyannamelerini süresinde verdiği ve tüm vergilerini vadesinde ödediği, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121.maddesi uyarınca %5 oranında vergiye uyumlu mükellef indiriminden yararlanma koşullarını taşımadığı yönünde davalı idarece başkaca bir tespit de yapılmadığı dikkate alındığında, dava konusu tarhiyatta hukuka uygunluk bulunmadığından yazılı gerekçeyle davalı idare istinaf başvurusunu kısmen kabul ederek Vergi Mahkemesi kararını kaldırdıktan sonra kurumlar vergisi tarhiyatına ilişkin hüküm fıkrası yönünden davayı reddeden Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.