İçerik Başlıkları
GİRİŞ
Anonim şirketlerin her yıl düzenlemeleri gereken olağan genel kurul toplantıları, bir sonraki hesap yılı içinde ilk üç ayda gerçekleştirilmelidir. Bu toplantılar, pay sahiplerinin şirket faaliyetleri hakkında bilgilendirildikleri önemli etkinliklerdir. Toplantı süreci, yönetim kurulunun aldığı bir kararla başlar ve pay sahiplerinin davet edilmesiyle devam eder. Ancak, anonim şirketlerde çağrısız genel kurul toplantısı yapma olanağı da bulunmakla birlikte, bu tür toplantının gerçekleştirilebilmesi belli şartlara bağlıdır.
ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL
GENEL KURUL TOPLANTISI
Anonim şirketlerde, pay sahipleri şirketle ilgili haklarını genel kurulda kullanırlar. Genel kurullar, olağan ve olağanüstü olarak iki farklı türde toplanır. Olağan toplantılarda, faaliyet dönemi sonunda üç ay içinde organ seçimleri, finansal tablolar, yönetim kurulu yıllık raporu, kârın kullanım şekli, dağıtılacak kâr ve kazanç payları oranları gibi konularda görüşmeler yapılır. Olağanüstü toplantı ise zorunlu değildir; bu nedenle anonim şirketlerde gerektiğinde genel kurul olağanüstü toplantıya çağrılır.
ÇAĞRI VE GÜNDEM
Genel kurul, süresi dolmuş olsa bile, yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılabileceği gibi, tasfiye memurları da kendi görevleriyle ilgili konular için genel kurulu toplantıya çağırabilirler. Toplantı gündemi, genel kurulu toplantıya çağıran tarafından belirlenir. Toplantı çağrısı, esas sözleşmede belirtilen şekilde, şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilerek yapılır.
ÇAĞRISIZ GENEL KURULUN ŞARTLARI
TÜM PAY SAHİPLERİNİN HAZIR OLMASI VE İTİRAZ OLMAMASI
Anonim şirketlerde, bütün pay sahipleri veya temsilcileri aralarından hiçbirinin itirazda bulunmaması durumunda, genel kurula katılmak ve genel kurul toplantılarını düzenlemek üzere çağrı yapmaksızın bir araya gelebilir ve bu toplantıda karar alabilirler. Bu durumda, çağrısız genel kurul toplantılarında geçerli bir karar alınabilmesi için toplantı yetersayısı, şirket sermayesini temsil eden payların yüzde yüzünü gerektirir. Çağrısız genel kurul, olağan veya olağanüstü olabilir.
Bu nedenle, çağrısız genel kurulun düzenlenmesi için tüm pay sahiplerinin onayı ve toplantıda asaleten ya da temsilen hazır bulunmaları şarttır ve bu katılımın toplantı sonuna kadar devam etmesi gerekir. Ancak, itirazın gündeme gelene kadar yapılması gereken bir itiraz süreci bulunmaktadır; bu süre zarfında yapılan itiraz, genel kurulun karar alma yeteneğini etkilemez. Ayrıca, Bakanlık temsilcisi, çağrısız toplanan genel kurulda pay sahiplerinin veya temsilcilerinin tamamının toplantıda bulunup bulunmadığını, toplantının bu şekilde düzenlenmesine itiraz olup olmadığını ve toplantı yetersayısının toplantı sonuna kadar korunup korunmadığını incelemekle yükümlüdür.
Yargıtay, çağrısız genel kurul toplantısına davet edilmeyen ve hakkında hukuki sorumluluk davası açılması kararı alınan bir yönetim kurulu üyesinin, katılsa dahi kendi sorumluluğuna ilişkin kararda oy hakkına sahip olmadığını belirtmiştir. Bu durumda, toplantıya katılamayan pay sahibinin genel kurula katılma hakkının ortadan kaldırıldığı ve bu nedenle alınan kararın davacı aleyhine olmasının sonucunu değiştirmediğini ifade etmiştir. Ayrıca, yüksek mahkeme, çağrısız genel kurul toplantılarında tüm ortakların katılımının sağlanmamış olmasının mutlak butlanla yok hükmünde olduğunu ve bu tür toplantılarda üç aylık hak düşürücü sürenin işletilemeyeceğini belirtmiştir.
Önemle belirtmek gerekir ki, düzenlemede “genel kurula katılmaya ve genel kurul toplantılarının yapılmasına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla” ifadesi yer aldığından, çağrısız genel kurul toplantılarında toplantının çağrı dışındaki yükümlülükleri devam etmektedir. Bu durumda, bakanlık temsilcisi talebi, toplantı tutanağının düzenlenmesi, nisapların kontrolü, tutanağın imzalanması, tescil ve ilan gibi diğer yükümlülükler aynen devam etmekte; sadece toplantı çağrısıyla ilgili aşama devre dışı kalmaktadır.
NİSABIN KORUNMASI
Çağrısız genel kurul toplantısının düzenlenmesi için aranan nisabın toplantı süresince devam etmesi zorunluluğu üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Türk Ticaret Kanunu’nun 416. maddesinin 1. fıkrasında, bu şartın çağrısız genel kurul toplantısının temel koşullarından biri olarak belirtildiği ifade edilmiştir. Düzenlemenin gerekçesinde, bu hükmün geçerli bir karar alınabilmesi için yüzde yüz katılımın toplantı süresince devam etmesi şartına bağlı olduğunu açıklığa kavuşturduğu belirtilmiştir. Bir pay sahibinin toplantıyı terk etmesiyle çağrısız genel kurulun karar alma yeteneğinin ortadan kalktığı vurgulanmıştır, çünkü çağrısız genel kurulun karar alma ehliyetinin toplantının açılışında değil, toplantı süresince de aranacağı ifade edilmiştir. Bu nedenle, toplantı bitimine kadar nisabın korunması gerekmektedir.
GÜNDEM
Bilindiği üzere, toplantılarda ele alınacak konular o toplantının gündemini oluşturur ve her genel kurul toplantısının belirli bir gündemi bulunmaktadır. Çağrılı genel kurul toplantılarında gündem, genel kurulu toplantıya çağıran tarafından belirlenir ve gündemde yer almayan konular genel kurulda tartışılamaz ve karara bağlanamaz. Ancak, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre çağrısız toplanan genel kurulda, gündeme oybirliği ile madde eklemek mümkündür; aksi esas sözleşme hükümlerine aykırıdır. Düzenleme, tüm pay sahiplerinin oybirliği ile almak istedikleri bir kararın esas sözleşme ile engellenmesinin haklı bir sebep olmaması durumunda, gündeme madde eklenmesine izin vermektedir.
SONUÇ
Anonim şirketlerde genel kurul toplantıları, düzenli olarak yılda bir defa gerçekleşmelidir ve bu toplantılar, şirketin önemli meselelerini pay sahiplerine aktarma ve karar alma süreçlerini içermektedir. Olağan genel kurul toplantıları, belirli bir gündemle gerçekleşir ve genellikle faaliyet dönemi sonunda üç ay içinde yapılır. Çağrısız genel kurul toplantıları ise tüm pay sahiplerinin itirazsız katılımı ve yüzde yüz nisapla düzenlenebilir. Ancak, toplantı süresince nisabın korunması önemlidir ve pay sahiplerinin oybirliği ile gündeme madde ekleyebilme yetkisi bulunmaktadır. Çağrısız genel kurul toplantıları, esas sözleşme hükümleri dışında gündem belirleme esnekliği sunarken, nisabın süresi boyunca korunması gerekliliği vurgulanmalıdır.
