Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

Kademe ilerlemesi, devlet memurlarının bulundukları derecedeki kademelerinin artırılmasıdır. Bu kavram, Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 64. maddesinde detaylı bir şekilde açıklanmıştır. İlgili maddeye göre kademe, memurun aylığında, görevinin önemi veya sorumluluğu artmadan gerçekleşen ilerlemedir. Kademe ilerlemesinin durdurulması, memurun aylık miktarında düşüşe neden olabileceği gibi görev yerinin de değişmesine yol açabilir.

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, aylıktan kesme cezasından daha ağırdır ve memurun kademesinin bir ila üç yıl arasında dondurulması sonucunu doğurur. Bu ceza sadece kademe ilerlemesini durdurmakla kalmaz, aynı zamanda memurun bazı görevleri yerine getirmesini de engelleyebilir. Bu cezayı alan bir memur; vali, büyükelçi, müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel müdür, genel müdür yardımcılığı ve daire başkanlığı gibi görevlere atanamaz.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası Nedenleri

1. Göreve Sarhoş Gelmek veya Görev Yerinde Alkol Tüketmek:

Memurun görevine alkollü gelmesi veya görev yerinde alkol tüketmesi, memuriyete yakışmayan bir davranış olarak kabul edilir ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. Ancak, alkol alımının iradi olup olmadığı dikkate alınır. Örneğin, tehdit altında alkol almaya zorlanan bir memurun durumu ceza verilmesine engel teşkil edebilir.

2. Özürsüz ve Kesintisiz Olarak 3-9 Gün Göreve Gelmemek:

Memurun geçerli bir mazereti olmaksızın üç ila dokuz gün arasında işine gelmemesi, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. Ancak, bu sürenin kesintisiz olması önemlidir. Tatil günleri bu süreye dahil edilmez.

3. Göreviyle İlgili Olarak Çıkar Sağlamak:

DMK’nın 29. ve 30. maddeleri, memurların hediye almasını, menfaat sağlamasını ve denetimleri altındaki teşebbüslerden çıkar elde etmesini yasaklar. Bu tür eylemler, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir.

4. Amirine veya Maiyetindekilere Karşı Küçük Düşürücü veya Aşağılayıcı Davranışlarda Bulunmak:

Memurun amirine veya astlarına karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı davranışlarda bulunması, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. Ancak, bu tür davranışların eşit statüdeki iş arkadaşlarına karşı işlenmesi bu kapsamda değerlendirilmez.

5. Görev Yeri Sınırları İçinde İzinsiz Yer Kullanmak veya Kullandırmak:

Memurun görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanması veya kullandırması, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir.

6. Gerçeğe Aykırı Rapor veya Belge Düzenlemek:

Memurun gerçeğe aykırı rapor veya belge düzenlemesi, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. Bu tür rapor ve belgelere örnek olarak; çevre etkinlik değerlendirme raporları, sağlık kurulu raporları, soruşturma raporları ve fen kurulu raporları verilebilir.

7. Ticaret Yapmak veya Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunmak:

DMK’nın 28. maddesi, memurların ticaret yapmasını ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunmasını yasaklar. Bu yasağa aykırı davranan memurlar hakkında kademe ilerlemesinin durdurulması cezası uygulanabilir.

8. Görevin Yerine Getirilmesinde Ayrımcılık Yapmak:

Anayasa’nın 10. maddesi ve DMK’nın 7. maddesi, memurların görevlerini yerine getirirken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmasını yasaklar. Bu ilkelere aykırı davranan memurlar hakkında kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilebilir.

9. Mal Bildiriminde Bulunmamak:

3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu gereğince, memurların mal bildiriminde bulunması zorunludur. Mal bildiriminde bulunmayan memurlar hakkında disiplin cezası uygulanabilir.

10. Açıklanması Yasak Bilgileri Açıklamak:

Memurlar, görevlerini ifa ederken açıklanması kanunlar tarafından yasaklanan bilgileri açıklayamazlar. Aksi takdirde kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılırlar.

11. Hakaret veya Tehdit Etmek:

Memurların amirlerine, iş arkadaşlarına, maiyetindekilere veya iş sahiplerine hakaret etmesi veya onları tehdit etmesi, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir.

13. Borçlanma ve Ödeme Durumuyla Devlet İtibarını Zedeleme:

DMK’nın 9. maddesi, memurların yurt dışında devlet itibarını zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunmasını yasaklar. Diplomatik statüsünden yararlanarak yurt dışında haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. 

14. Verilen Görev ve Emirleri Kasten Yapmamak:

Memurun verilen görev ve emirleri kasten yapmaması, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirebilir. Burada “kasten” unsuru önemlidir. İhmal veya savsaklama gibi durumlar farklı disiplin cezalarını gerektirebilir.

15. Siyasi Faaliyette Bulunmak:

DMK’nın 7. maddesi, memurların herhangi bir siyasi partiye üye olamayacağını ve siyasi parti lehine veya aleyhine faaliyette bulunamayacağını belirtir. Bu yasağa aykırı davranan memurlar hakkında kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilebilir.

Önemli Notlar:

• Yukarıda sayılan fiiller, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren disiplin suçlarından sadece bazılarıdır.
• Hangi fiillerin bu cezayı gerektirdiği ve cezanın süresi, her olayın özelliklerine göre değişebilir.
• Disiplin cezaları, memurun savunması alındıktan ve ilgili kurumun disiplin kurulu tarafından değerlendirildikten sonra verilir.
• Memurlar, kendilerine verilen disiplin cezalarına karşı itiraz edebilir veya yargı yoluna başvurabilirler.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası Zamanaşımı

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, disiplin soruşturması için 1 ay ve ceza verilmesi için 2 yıl zamanaşımı süresine tabidir. Bu sürelerin aşılması durumunda, memura disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar ve ceza verilemez.

• Soruşturma Zamanaşımı: Fiilin öğrenilmesinden itibaren 1 ay içinde soruşturmaya başlanmalıdır.
• Ceza Zamanaşımı: Fiilin işlenmesinden itibaren 2 yıl içinde ceza verilmelidir.

Bu süreler içinde işlem yapılmazsa, memur aleyhine disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezasının Sonuçları

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurlar, 10 yıl boyunca belirli kadrolara atanamazlar. Bu kadrolar şunlardır:

• Daire başkanlığı
• Daire başkanı kadrosuna eşit ya da daha üstü kadrolar
• İl teşkilatları ve bölge teşkilatlarının üst düzey yöneticilikleri
• Denetleme ve düzenleme kurullarının başkanlık makamı ve üyelikleri
• Valilik kadroları
• Büyükelçi kadroları

Cezanın Özlük Dosyasından Silinmesi:

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun özlük dosyasına işlenir. Bu cezayı alan memur, 10 yılın sonunda atamaya yetkili amire başvurarak cezanın özlük dosyasından silinmesini talep edebilir.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezasına İtiraz ve Dava Süreci

657 sayılı Kanun’da düzenlenen disiplin cezalarından biri olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına itiraz için belirli şartlar vardır. Memurlar, kamu hizmetlerinin usulüne uygun şekilde yürütülmesi için kanunun emrettiği ödevleri yerine getirmek ve kurallara uymakla mükelleftir. Bu sorumlulukları yerine getirmeyenlere, eylemin niteliğine ve ağırlığına göre çeşitli disiplin cezaları verilebilir.

İtiraz Süreci

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına itiraz süreci, idari bir itiraz süreci olup, süreç sonunda disiplin cezası idari dava konusu yapılabilir. 657 sayılı Kanunun 135. maddesine göre, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz süresi, kararın tebliğinden itibaren 7 gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen cezalar kesinleşir. İtiraz mercileri, 30 gün içinde karar vermek zorundadır. İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek cezayı hafifletebilir veya kaldırabilirler. Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir.

Dava Süreci

Yüksek disiplin kuruluna itiraz için, cezanın tebliğinden itibaren 7 gün içinde başvuru yapılmalıdır. Kurul, 30 gün içinde itirazı değerlendirir ve iki şekilde karar verir: İtirazı kabul ederse cezayı hafifletir veya kaldırır, reddederse memur idari yargıda iptal davası açabilir. İptal davası, itirazın reddi kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.

Disiplin cezası 7 gün içinde kesinleşeceğinden, kesinleşmemiş cezalara karşı idari dava açılamaz. Ceza kesinleştikten sonra itiraz etmeden de idari yargıda iptal davası açılabilir. Bu halde, 60 günlük dava açma süresi, cezanın kesinleştiği 7. günden itibaren başlar. Ancak hak kaybını önlemek için tebliğ tarihi dikkate alınarak ve ilk 7 gün geçtikten sonra dava açılması faydalıdır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına yasal süresi içinde itiraz edilmezse bu hak kaybedilir ve dava açmak mümkün olmaz.

Özetle, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı öncelikle yüksek disiplin kuruluna 7 gün içinde itiraz edilmeli, itirazın reddi halinde ise 60 gün içinde idari yargıda iptal davası açılmalıdır. Sürelerin kaçırılmaması ve sürecin doğru yönetilmesi için bir idare hukuku avukatından destek almak önemlidir.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası ile İlgili Danıştay Kararları

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Zamanaşımı Danıştay Kararı

T.C. Danıştay 12.DAİRE Esas:2021-1598 Karar:2023-922 Karar Tarihi:07.03.2023

“Dava konusu istem: Gaziantep Adliyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta olan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (l) alt bendi uyarınca üç yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Adalet Bakanlığı Bakanlık Disiplin Kurulu Başkanlığının … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasında, bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğrayacağını ifade eden mevzuat hükmü karşısında, bu sürenin düzenleyici bir süre olduğu sonucuna varmanın hukuken mümkün bulunmadığı, belirtilen sürenin geçirilmesinden sonra disiplin soruşturmasına başlanamayacağı, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiilin somut delillerle öğrenildiği 28/11/2012 tarihinden itibaren bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 12/02/2013 tarihinde başlatılan disiplin soruşturması esas alınarak verilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.”

Eksik Soruşturmaya Dayalı Disiplin Cezası Danıştay Kararı

T.C. Danıştay 12.DAİRE Esas:2020-4740 Karar:2023-310 Karar Tarihi:07.02.2023

“Dava konusu istem: Tunceli ili, … İlköğretim Bölge Okulunda müdür olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (c) alt bendi uyarınca bir yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2019 tarih ve E:2015/3668, K:2019/5470 sayılı bozma kararına uyularak; davacının, … Kömürcülüğe Okulun … Kırtasiyeye borcu var, oraya 1500 TL ödeyin dedikten sonra … Kömürcülüğün yetkilisi … tarafından kırtasiyeye bırakılan paranın davacı tarafından alındığı iddiası ile soruşturma raporu ekindeki tanık ifadelerinin incelenmesinden; … Kömürcülüğün yetkilisi … ‘nin Ulaş Kırtasiyeye para bırakmadığını, okulun kırtasiye borcu olup olmadığını bilmediğini söylediği, okulun rehber öğretmeni … ‘nin bu görüşmeye şahit olduğu belirtildiyse de anılan tanığın şikayetçi müdür yardımcısı ile kırtasiye sahibinin görüşmesine şahit olduğunu söylediği, okulun ambar memuru … ‘nın ifadesinde … Kömürcülüğün muhasebecisi … Beyin kendisine okulun kırtasiyeye borcu varmış, biz o borcu ödedik, siz de 1,5 ton kömürü eksik teslim alacaksınız dediğini söylediği; ancak, kömürün eksik teslim alınıp alınmadığını bilmediğini belirttiği, okul hizmetlisi … ‘nin ifadesinde aynı konuşmaya şahit olmadığını, ambar memuru … ‘dan duyduğunu söylediği, soruşturma kapsamında bahsi geçen … isimli muhasebecinin ifadesine başvurulmadığı, Gürbüzler Kırtasiye yetkilisinin ifadesinde öğle üzeri hatırlayamadığım bir şahıs geldi ve zarfın içinde para var bunu … YİBO Müdürü gelip alacak ona verir misiniz dedi bende zarfı aldım, akşam üzeri 4-5 gibi müdür bey geldi zarfı benden aldı dediği; ancak, para getiren kişinin kimliği hususunda bir açıklık getirmediği, konuyla ilgili ifadesine başvurulan İl Özel İdaresi Büro Görevlisi … ‘nin ifadesinde Benim oturduğum sitenin dördüncü katında eniştem olan … ‘nin evi vardır, hatırladığım kadarıyla 2010 yılının sonlarına doğru aldı, evi kiraya verdi, yaklaşık bir yıldır … bey oturmaktadır, evin kirası 600 TL’dir, ondan önce kirayı … hanım alıyordu, bir yerlere bıraktığını biliyorum yanlış hatırlamıyorsam … Kırtasiyeye bırakıyordu, benim de zaman zaman … Kırtasiyeye bıraktığım olmuştur, … Kırtasiyede parayı kime bıraktığımı bilmiyorum; ancak, bazen kapıdan bırakıp gitmişimdir dediği, ayrıca soruşturmacı tarafından varsa okulun kırtasiyeye olan borcunun ve miktarının araştırılmadığı, dava konusu disiplin cezasına dayanak gösterilen eylemlere ilişkin isnatlar açıkca, her türlü şüpheden uzak, somut, kesin, yeterli ve inandırıcı delillerle tam bir vicdani kanaat oluşturacak şekilde ortaya konulmadığından, eksik soruşturmaya dayalı disiplin cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Temyizen incelenen kararda, İdare Mahkemesince bozma kararında belirtilen esaslara uyulduğu anlaşılmış olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.”

Sendika Temsilcisi Çağrılmadan Verilen Disiplin Cezası Danıştay Kararı

T.C. Danıştay 12.DAİRE Esas:2020-4129 Karar:2023-930 Karar Tarihi:08.03.2023

“Dava konusu istem: EGO Genel Müdürlüğü Otobüs İşletmesi Dairesi Başkanlığı 3. Bölge Otobüs İşletme Şube Müdürlüğünde memur olarak görev yapan davacının, mesaiye giriş ve çıkışlarda manyetik kart okutma cihazını kullanmadığından bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin (a) alt bendi uyarınca 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin EGO Genel Müdürlüğü Disiplin Kurulunun … tarihli ve … sayılı işleminin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince, Danıştay Onikinci Dairesinin 04/05/2017 tarih ve E:2015/3968, K:2017/2301 sayılı bozma kararına uyularak; davacının, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Sendikasının üyesi olduğu, davacı sendika üyesi olmasına rağmen, davaya konu disiplin cezasına ilişkin … tarihli ve … sayılı işlemin tesis edildiği EGO Genel Müdürlüğü Disiplin Kurulu toplantısına davacının üyesi bulunduğu sendikadan bir temsilcinin çağrılmadığı ve temsilci bulunmadan toplanarak karar verildiği, bu nedenle dava konusu işlemde şekil unsuru açısından hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, davacının yoksun kaldığı parasal haklarının, dava tarihi olan 30/01/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Temyizen incelenen kararda, İdare Mahkemesince bozma kararında belirtilen esaslara uyulduğu anlaşılmış olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.”

Ceza Davasından Beraat Durumunda Disiplin Cezası

T.C. Danıştay 12.DAİRE Esas:2021-3149 Karar:2021-3116 Karar Tarihi:25.05.2021

“Dava konusu istem: Ankara Devlet Tiyatrosu Müdürlüğünde memur (sayman) olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-(g) maddesi uyarınca ve bir derece hafif ceza uygulanmak suretiyle bir yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.

İdare Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacının iş bu davaya da konu eylemi nedeniyle yapılan ceza yargılamasından beraat ettiği, anılan yargılamada davacıya ait çay ve içkilerin şahsi kullanım sınırları içerisinde olduğunun, ticari mahiyette olmadığının ve ithalatı ile ihracatının yasak olmadığının açıkça belirtildiği anlaşıldığından, isnad olunan suçu işlemediği sabit olan davacı hakkında aynı eylemden dolayı verilen disiplin cezasının dayanaksız kaldığı hususları dikkate alındığında; hakkında verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.”

Tekerrür Hükümleri Oluşmadan Daha Üst Disiplin Cezası Verilemez

T.C. Danıştay 12.DAİRE Esas:2016-219 Karar:2019-2802 Karar Tarihi:16.04.2019

“Davacıya tekerrür hükümlerinin uygulanmasına neden olan iki aylıktan kesme cezasından ilki olan 25/08/2010 tarih ve 160 sayılı söz konusu cezanın özü itibarıyla kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olmasına rağmen bir derece hafif ceza uygulaması nedeniyle bu cezanın aylıktan kesme şeklinde uygulandığı ve davacıya 27/09/2010 tarihinde tebliğ edildiği görülmektedir.

Dolayısıyla ilk cezanın aslında aylıktan kesme cezasını gerektirir bir hal nedeniyle verilmemiş olması nedeniyle aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiil ve hallerin üçüncü kez işlenmesinden söz edilemeyeceği ancak öyle olduğu kabul edilse dahi (657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(ı) maddesi uyarınca aylıktan kesme cezası verilmesine neden olan) ikinci disiplin suçunun, ilk cezanın tebliğ tarihinden sonraki bir tarihte işlenmiş olması gerektiği halde bu suçun, ilk cezanın tebliğ tarihi olan 27/09/2010 tarihinden önce işlendiği ve bu suç nedeniyle teklif edilen Devlet memurluğundan çıkarma cezasının, yüksek disiplin kurulunca 03/08/2010 tarihinde reddedilmesi üzerine 06/10/2010 tarihinde tekerrüre esas alınan ikinci aylıktan kesme cezasının tesis edildiği görülmektedir.

Dava konusu olayda, aynı fiil veya halin tekerrürünün söz konusu olmadığı gibi aynı derecede cezayı gerektiren farklı fiil ve hallerin üçüncü kez işlenmesi durumunun da meydana gelmediği ayrıca ikinci suçun, ilk cezanın tebliğ tarihinden önce işlendiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 657 sayılı Kanun’da düzenlenen tekerrür hükümleri oluşmaksızın davacının bir üst ceza olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.”