Şirket Birleşmesi Nedir?
Şirket birleşmesi Türk Ticaret Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu hükümlerine göre takip edilmesi gereken bir uygulamadır. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununda belirtilmiş olan birleşme, bir veya birkaç şirketin ve bu şirketleri devralacak olan şirketin TTK’nın 136. maddesi gereğince tanımlanmış birleşme hükümlerine uyularak yerine getirilmesi gereken özel bir işlemdir. Teknik olarak devralma şeklinde şirket birleşmenin nasıl yapıldığı aşağıda aşamalar halinde anlatılmıştır.
Şirket Birleşmesi Nasıl Yapılır?
- Şirket birleşmesi için rekabet hukuku açısından gerekli ise Rekabet Kurulundan izin alınması gerekir. Birleşme veya devralma işleminde; işlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının 750.000.000-TL’yi ve işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirolarının ayrı ayrı 250.000.000-TL’yi veya devralma işlemlerinde devre konu varlık ya da faaliyetin, birleşme işlemlerinde ise işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun 250.000.000-TL’yi ve diğer işlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun 3.000.000.000 TL’yi, aşması halinde söz konusu işlemin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Kuruldan izin alınması zorunludur.
- Öncelikle, devrolunan ve devir alan şirket yönetim kurullarında birleşmeyle ilgili ayrı ayrı karar alınacaktır.
- Devrolan şirketin özvarlığının tespitine ilişkin özel amaçlı yeminli mali müşavir raporu hazırlanacaktır.
- Birleşmeye esas hazırlıklar tamamlandıktan sonra, devrolan ve devralan şirketlerin yetkili kişilerince müştereken devir sözleşmesi imzalanacaktır.
- Birleşmeye katılan şirketler tarafından müştereken birleşme raporu hazırlanması gerekmektedir.
- Şirket birleşmesi sonucu sermaye artışı yapılması gerektiği için, devralan firma tarafından sermaye tadil metni hazırlanacaktır.
- Devrolan şirket tarafından; tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve haklarının listesini ve bunların kayıtlı olduğu siciller ile numaralarını içeren beyan hazırlanacaktır.
- Birleşmeye katılan şirketlerden her biri, merkezleriyle şubelerinde genel kurul kararından önceki otuz gün içinde; birleşme sözleşmesini, birleşme raporunu ve son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını, gereğinde ara bilançolarını; ortakların ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bu belgeler internet sitesi açmaya zorunlu olan sermaye şirketlerinin internet sitelerinde de yayımlanır.
- Birleşmeye katılan her şirket, incelemeye sunulan belgelerin nereye tevdi edildiklerini ve nerelerde incelemeye hazır tutulduklarını, tevdi edildiği tarihten en az üç iş günü öncesinden, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile şirket sözleşmesinde öngörülen gazetede ilan edilmesi zorunludur. Dolayısıyla, genel kuruldan en az 33 gün önce, devrolunan/devralan şirketin inceleme hakkına ilişkin ilanın yayınlandığı sicil gazetesi örneğinin birleşme evrakları arasında yer alması gerekecektir.
- Şirket birleşmesi işleminin her iki şirketin genel kurulunda en az ¾ çoğunlukla kabul edilmesi gerekmektedir. Genel kurul toplantısında bakanlık temsilcisi bulunması zorunlu olup, devir alınacak şirketin bilanço, gelir tabloları ile birleşme sözleşmesi genel kurulun onayına sunulacaktır. Birleşen şirketler denetime tabi ise denetçi tarafından onaylanmış finansal tablolar (bilanço, gelir tablosu), denetime tabi olmayan şirketlerde ise yönetim kurulu tarafından onaylanmış bilanço hazır bulundurulacaktır.
- Şirket birleşmesi işlemleri her iki firmanın genel kurulları tarafından onaylandıktan sonra, Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvuru yapılacaktır.
- Alacaklılara çağrı ilanı; birleşmeye taraf olan şirketlerce, alacaklılara alacaklarının güvence altına alınmasını isteme hakkı tanınmasına ilişkin hazırlanacak ilan metinlerinin 7’şer gün arayla sicil gazetesinde 3 defa yayınlanmasını sağlamak üzere tescil belgeleri ile birlikte müdürlüğe verilmesi gerekmektedir. Alacaklılara yapılacak ilk ilanların birleşme kararının tesciline ilişkin ilanlarla birlikte aynı sicil gazetesinde yayımlanması zorunludur. (TTK – 157)
3- Şirket birleşmesi sonrası yapılacak işlemler
- Devrolunan şirketin bilançosu Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19-b maddesi gereğince bir bütün halinde devir alınarak, devir alan şirket bilançosuna aynen dahil edilecektir.
- Devrolunan ve devralan muhasebe sistemlerinin birleşme günü itibariyle birbiriyle uyumlu hale getirilecektir.
- Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
- Devir işleminden sonra, devrolan kurumda çalışan kişilerin SGK sicilleri, devralan firmaya aktarılacaktır.
- Birleşme kararının yayınlandığı ticaret sicil gazetesi örneğinin gerekli intikal işlemleri için tapu, banka ve trafik sicili gibi resmi kuruluşlarla paylaşılması gerekmektedir.
- Devrolan şirketin daha önce imzalamış olduğu sözleşmelerin muhataplarına, şirket birleşmesi işlemi hakkında bilgi verilmesi de faydalı olacaktır.
Not: Yukarıdaki normal birleşme senaryosu, halka açık şirketlerde SPK mevzuatına göre birleşmeler ile TTK’da yer alan kolaylaştırılmış birleşme hükümleri dışındaki birleşmeler için kurgulanmıştır.