Türk vergi sisteminde ticari kazançta gelir ve giderin elde edilmesi dönemsellik ve tahakkuk esasına bağlanmıştır. Dönemsellik esası, Vergi Usul Kanununda yer alan kayıtların her hesap dönemi itibarıyla tutulması ve faaliyet sonuçlarının hesap dönemi itibarıyla belirlenmesi ilkesinin sonucudur. Genel kabul gören tanıma göre tahakkuk, gelirin ve giderin mahiyetinin ve miktarının kesinleşmesi ve kişiselleşmesiyle birlikte, hukuken istenebilir duruma gelmeyi sağlayan işlemin ve olayın gerçekleşmesidir.
Kredi sözleşmelerinde, borcun veya alacağın doğumu için tüm muameleler tekemmül etmiş, ancak borcun ödenmesi için belli vade öngörülmüştür. Dolayısıyla ifa zamanı vadeye bağlanan borçların tamamı bu niteliği kazandıkları andan itibaren gerek özel hukuk, gerekse vergi hukuku açısından tahakkuk etmiş sayılır.
Kredi işlemlerinde kredinin alınmasından itibaren her geçen gün için bankanın faiz alacağı tahakkuk etmektedir. Ancak bu borç vadesinde ifa edilecektir. Bir kredi ilişkisinde krediyi veren kuruluşun tahsilat için borcun vadesini bekliyor olması, bahse konu alacağın ana para ve faizinin henüz tahakkuk etmediği anlamına gelmez.
Vadesi ertesi yıla sarkan kredi faizlerinden cari hesap dönemine isabet eden kısmı, kullanıldığı sürenin ve faiz oranının belli olması ve bankaya borçlanılmış faiz giderinin mahiyet ve tutar olarak kesinleşmiş ve hukuken istenebilir hale gelmiş olması nedeniyle, ilgili yılın kurum kazancı tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Konuyla ilgili 2004/1 sayılı Danıştay İçtihadı Birleştirme Kararı için tıklayınız.
Örnek olarak, aşağıdaki kredi planı üzerinden hesaplama yapabilir:
13/10/2020 tarihinde kullandırılan kredinin, 2. taksidi 04/01/2021 tarihinde ödenecektir.
Taksit | Tarih | Gün | Kalan Anapara | Faiz | Anapara | BSMV | Taksit Tutarı |
0 | 13.10.2020 |
| 26.919.000 |
|
|
|
|
1 | 1.12.2020 | 49 | 26.919.000 | 639.364 | 440.000 | 31.968 | 1.111.332 |
2 | 4.1.2021 | 34 | 26.479.000 | 436.389 | 440.000 | 21.819 | 898.208 |
3 | 1.2.2021 | 28 | 26.039.000 | 353.407 | 440.000 | 17.670 | 811.077 |
4 | ……. | …….. | ……. | ……. | …….. | ……. | ……… |
- taksit ile 2. taksit arasındaki 34 günlük süre olup, 2. takside ilişkin hesaplanan faiz ve BSMV toplamının 30 günü 2020 yılına tekabül etmektedir. 04/01/2021 tarihinde ödenecek 34 günlük faiz ve BSMV toplamı 458.208,06-TL olup, Aralık 2020 dönemine isabet eden 30 günlük faiz ve BSMV toplamı oranlama yöntemiyle 404.301,23-TL olarak hesaplanmıştır.
Değerleme Günü | Kredi Gün Sayısı (A) | Toplam Kredi Faizi (B) | Kredi Tahakkuk Günü (C) | Tahakkuk Tutarı (B*C/A) |
31.12.2020 | 34 | 458.208,06 | 30,00 | 404.301,23 |
Yukarıdaki örneğe göre 31/12/2020 tarihinde yapılması gereken muhasebe kaydına aşağıda yer verilmiştir:
780 Finansman Giderleri Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı Faiz giderinin tahakkuku | 404.301,23 |
404.301,23 |
Kredi taksitinin ödendiği tarihte ise (04/01/2021) aşağıdaki örnek kayıt ile 381 hesaptaki tutar kapatılacaktır.
300 Banka Kredileri Hesabı 381 Gider Tahakkukları Hesabı 780 Finansman Giderleri Hesabı
102 Banka Hesabı Kredinin ve faizlerinin ödenmesi | 440.000,00 404.301,23 53.906,77
|
|
Özellikle yüksek tutarlı kredilerde dönem sonu gider tahakkuklarının yapılmaması, ilgili yılda fazladan vergi ödenmesine sebebiyet vermektedir. Ayrıca, ilgili yıla ilişkin faizlerin gider yazılmayarak, ertesi yıl toplu olarak gider yazılması dönemsellik ilkesinin ihlali olarak nitelendirilebilir ve vergi inceleme elemanları tarafından eleştiri konusu yapılabilir. Bu sebeple, yıl sonlarında faiz ödemeleri için gider tahakkuku hesaplamalarının yapılması önem arz etmektedir.
01/02/2021
Av. Fatih ARAS
Bu sitede yer alan yazıların tüm hakları saklıdır. Ancak, yazar ve site kaynağı gösterilerek alıntılanabilir. Yazılar aynen yayımlanamaz.
Bu sitede, vergi ve vergileme ile ilişkili konularda şahsi görüş ve yorumlarımıza yer verilmektedir. Sitede yer verilen bilgi veya verileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir. fatiharas.com sitesi ve yazarın söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere) her türlü özel, dolaylı veya arızi zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.