İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası ve Kar Dağıtım Stopajı 2025

İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası ve Kar Dağıtım Stopajı 2025

Türk vergi sisteminde kurumları ve kar payı elde eden gerçek kişileri yakından ilgilendiren iki önemli düzenleme yakın zamanda yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeler, iştirak hissesi satış kazancı istisnası ve kâr dağıtım stopajı oranlarında değişiklikler getirerek vergi yükünü ve uygulamalarını etkiledi. Cumhurbaşkanı Kararları ile yapılan bu oran değişiklikleri ve detayları bu yazıda yer almaktadır.

1. İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnasında Yeni Oran: %75’ten %50’ye İniş

Daha önceki düzenlemelere göre, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 5. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, kurumların aktiflerinde en az iki tam yıl süreyle bulundurdukları iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri, rüçhan hakları ve girişim sermayesi yatırım fonları katılma paylarının satışından elde ettikleri kazançların %75’lik kısmı kurumlar vergisinden istisna idi.

Ancak, 9160 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bu oran değiştirildi. İştirak hissesi satış kazancına uygulanan kurumlar vergisi istisnasında oran %75’den %50’ye düşürüldü.

Bu Değişiklik Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?

Bu önemli değişiklik, Kararın yayımlandığı tarih olan 27.11.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Hangi Satışlara Hangi Oran Uygulanacak?

9160 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 27.11.2024 tarihinde yürürlüğe girdiği için, bu tarihten itibaren gerçekleşen satışlarda yeni oran olan %50’nin uygulanması gerekmektedir. Bu tarihten önce yapılmış olan satışlardan doğan kazançlarda ise eski oran olan %75 esas alınacaktır. Bu uygulama, daha önceki taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazancı istisnası değişikliklerinde de satış tarihinin esas alınarak uygulamanın yönlendirildiği örneklerle paraleldir. Örneğin, 7061 sayılı Kanun ile taşınmaz satış kazancı istisnası %75’ten %50’ye düşürüldüğünde de Hazine ve Maliye Bakanlığı, değişikliğin yürürlüğe girdiği 05.12.2017 tarihinden itibaren yapılan satışlara yeni oranın uygulanacağını açıklamıştı. Yine, 7456 sayılı Kanun ile getirilen ve 15.07.2023 tarihinden sonra yapılan taşınmaz satışlarında (belirli şartlar altında) istisna oranını %25 olarak belirleyen düzenlemede de satış tarihi esas alınmıştır.

KDV İstisnasında Bir Değişiklik Var mı?

Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisselerinin satışına ilişkin olarak, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinde yer alan KDV istisnasında ise herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

İstisna Uygulamasının Avantajını Azaltabilecek Diğer Faktörler

İştirak hissesi satış kazancı istisnasında oranın düşürülmesinin istisna uygulamasının avantajını azaltabilir. Asgari kurumlar vergisi uygulaması ve enflasyon düzeltmesi gibi diğer iki uygulamanın da istisna uygulamasının avantajını azaltabilmesi muhtemeldir.

2. Kâr Dağıtım Stopajı Oranı Artışı: %10’dan %15’e Yükseliş

Türkiye vergi sisteminde kurum kazançları, iki aşamalı bir vergilendirmeye tabi tutulur. İlk aşamada düşük oranlı kurumlar vergisi alınır. İkinci aşama ise kar dağıtımı sırasında yapılan stopaj (kaynakta kesinti) yoluyla gerçekleşir. Dağıtılan kâr payları sonrasında menkul sermaye iradı olarak beyan edilebilir ve dağıtım aşamasında yapılan stopaj, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilebilir. Kâr payının yıllık beyan konusu yapılmadığı durumlarda, stopaj nihai vergileme haline gelebilir.

Kurumların 2003 ve sonraki yıllara ait kazançlarının dağıtımı halinde, dağıtılan kâr payları dağıtım aşamasında stopaja tabidir. Bu stopaja ilişkin hükümler Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer almaktadır.

Yapılan Değişiklik ve Yeni Oran

Bir başka önemli değişiklik de kâr dağıtım stopajı oranında yapılmıştır. 9286 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kâr paylarında uygulanan stopaj oranı %10’dan %15’e yükseltilmiştir.

Bu Değişiklik Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?

Bu değişiklik Kararın yayım tarihi olan 22.12.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 22.12.2024 tarihinden itibaren dağıtılacak kar payları üzerinden %15 oranında stopaj yapılması gerekmektedir.

Hangi Durumlarda Stopaj Yapılır?

Stopaj yapılması gereken başlıca durumlar şunlardır:

• Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan kâr payları.
• Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kâr payları.
• Tam mükellef kurumlar tarafından vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan kâr payları (belirli kazançlar hariç).
• Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye’de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kâr payları (belirli kazançlar hariç).
• Yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşüldükten ve kurumlar vergisi hesaplandıktan sonra ana merkeze aktardıkları tutarlar üzerinden.

Yukarıdaki tüm durumlar için stopaj oranı %15 olarak belirlenmiştir.

Gerçek Kişiler İçin Kâr Paylarının Vergilendirilmesi

Tam mükellef gerçek kişiler açısından, kurumların 2003 ve sonraki yıllar kazançlarından elde ettikleri kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan yarısı, beyan için öngörülen haddi (2024 için 230.000 TL) aşması halinde yıllık beyannameye dahil edilir. Beyanname verilmesi durumunda, stopaj dahil brüt kâr payı tutarının yarısı dikkate alınır. Hesaplanan vergiden, istisna tutarı dahil kâr payından kesilen verginin tamamı mahsup edilir ve hatta artan vergi iade edilebilir.

Ancak, kâr payının yıllık beyan konusu yapılmaması halinde stopaj nihai vergileme olmaktadır. Ayrıca, dar mükellef gerçek kişiler için de, Türkiye’de tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş belirli gelirler (kâr payları dahil), yıllık beyanname konusu yapılmadığı için stopaj nihai vergileme mahiyetindedir.

Kâr Dağıtım Stopaj Oranındaki Artışın Etkisi

Kâr dağıtımında stopaj oranının %10’dan %15’e artırılması, stopajın nihai vergileme olduğu durumlarda kâr paylarından alınan vergiyi artıracaktır. Stopaj oranı, kâr payının yıllık beyannameye dahil edilip beyan üzerinden ilave vergi ödenmesi durumunda ise nihai vergi yükünü doğrudan etkilemeyecektir. Çünkü bu durumda nihai vergi, elde edilen kâr payının toplam gelire bağlı olarak vergi tarifesine göre belirlenir. Ancak, stopaj oranındaki artış, her durumda devletin daha fazla vergi tutarını daha erken tahsil etmesini sağlayacaktır.

Sonuç

Özetle, 9160 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile iştirak hisseleri satış kazancı istisnasında oran 27.11.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %75’ten %50’ye düşürülmüştür. 9286 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile de kar dağıtımında stopaj oranı 22.12.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %10’dan %15’e yükseltilmiştir. Bu değişiklikler, özellikle iştirak hissesi satan kurumlar ve kar payı alan kişiler için vergi planlamalarında dikkate alınması gereken önemli düzenlemelerdir.