0312 911 83 10
·
av.fatiharas@gmail.com
·
Pzt-Cuma 09:00-18:00
DANIŞMANLIK

Vergi Cezalarında Tekerrür

vergi cezalarında tekerrür

Tekerrür Nedir?

Tekerrür terimi, kelime anlamı olarak “tekrarlanma” anlamına gelir ve vergi mevzuatımızda bu kavram, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 339. maddesinde düzenlenmiştir. Kesinleşmiş vergi ziyaı ve usulsüzlük cezalarının belirli süreler içinde tekrarlanması durumunda, ilgili cezanın artırılması yoluyla mükelleflerin vergi kanunlarına aykırı uygulamalarını cezalandırmayı amaçlayan bir düzenlemeyi içermektedir.

Vergi cezalarında tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için, öncelikle kesilmiş ve kesinleşmiş bir ceza, vergi ziyaı veya usulsüzlük cezası olmalıdır. Eğer kesilen ceza vergi ziyaı cezası ise, tekrarlanan fiilin vergi ziyaına; eğer kesilen ceza usulsüzlük cezası ise, tekrarlanan fiilin usulsüzlük cezasına yol açan bir eylem olması gerekmektedir. Vergi cezalarında tekerrür uygulaması için aynı türden cezanın kesilmiş olması önemlidir, ancak tarhiyatın aynı vergi türünden olması zorunlu değildir. Özel usulsüzlük fiilleri ve cezaları, tekerrür kapsamında değerlendirilemez.

Vergi cezalarında tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için, cezanın artırım sonucu uygulanmış olması, indirim sonucu düşük ödenmesi ya da uzlaşma sonucu indirilerek ödenmesinin bir önemi bulunmamaktadır. Yani cezanın ödenmiş veya kalkmış olması, vergi cezalarında tekerrürün uygulanmasına engel teşkil etmez. Burada önemli olan, kesilen cezanın kesinleşmiş olmasıdır. Vergi Usul Kanunu’nun 339. maddesinde belirtilen şartların gerçekleşmesi durumunda tekerrür uygulaması zorunludur.

Vergi cezalarında tekerrür uygulanabilme şartlarından biri olan “kesinleşme” kavramı, kesilen ceza için dava açma süresinin geçmiş veya yargı yollarının tükenmiş olması, VUK’un 376. maddesi uyarınca ceza indirimi talebinde bulunulması ve ödeme yapılması, ya da kesilen ceza için uzlaşma talebinde bulunulması ve uzlaşmanın gerçekleşmiş olması anlamına gelir.

Vergi cezalarında tekerrür müessesesi, vergi ziyaı veya (genel) usulsüzlük cezalarının belirli bir süre içinde yeniden kesilmesi durumunda caydırıcı bir işlev üstlenmek amacıyla oluşturulmuştur. Bu mekanizma, vergi ziyaı cezalarında beş yıl, usulsüzlük cezalarında ise iki yıl sürelerini kapsamaktadır.

vergi hukuku avukatı

Vergi Cezalarında Tekerrür Uygulaması

7338 Sayılı Kanun’un 38. maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 339. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

 “MADDE 339 – Vergi ziyaına sebebiyet vermekten veya usulsüzlükten dolayı ceza kesilen ve cezası kesinleşenlere, vergi ziyaı cezasında cezanın kesinleştiği tarihi izleyen günden itibaren beşinci yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar, usulsüzlükte cezanın kesinleştiği tarihi izleyen günden itibaren ikinci yılın isabet ettiği takvim yılının sonuna kadar tekrar ceza kesilmesi durumunda, vergi ziyaı cezası yüzde elli, usulsüzlük cezası yüzde yirmibeş oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Şu kadar ki, artırım tutarı kesinleşen cezadan (kesinleşen birden fazla ceza olması durumunda bunlardan tutar itibarıyla en yükseğinden) fazla olamaz.

 Birinci fıkrada yer alan beş ve iki yıllık sürelerin hesabında, artırıma esas alınan cezaların kesinleşme tarihi dikkate alınır.”

Buna göre, 213 sayılı VUK’un 339. maddesinde 7338 sayılı Kanun’un 38. maddesi ile yapılan değişiklikle, vergi cezalarında tekerrür durumunda yapılacak artırım tutarının kesinleşen cezadan fazla olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Böylece, daha önce kesilen ve kesinleşen küçük tutarlı bir ceza nedeniyle sonradan tekerrür nedeniyle daha büyük bir ceza kesilmesi engellenmiş olmaktadır.

Değişikliğin madde gerekçesi ise şu şekildedir:

 “Madde 38- Maddeyle, uygulamada tecrübe edilen hususlar ve yargı kararlarının yanı sıra fiil ile bu fiile uygulanacak ceza arasında orantılılık bulunması gerektiğine yönelik genel ceza hukuku ilkesi de dikkate alınarak 213 sayılı Kanunun 339 uncu maddesinde değişiklik yapılarak, madde gereğince yapılacak artırım tutarının kesinleşen cezadan (kesinleşen birden fazla ceza olması durumunda bunlardan tutar itibarıyla en yükseğinden) fazla olamayacağı temin edilmektedir. Bir başka ifadeyle, kesinleşen bir cezadan sonra maddede yer alan süreler içeresinde yeniden ceza kesilmesi durumunda, madde gereğince bu ceza üzerine eklenecek olan artırım tutarı, kesinleşen cezadan fazla olmamak üzere, kesilen cezanın yüzde ellisi olacaktır.”

Madde gerekçesinden anlaşılacağı üzere, yargı kararlarının yanı sıra fiil ile bu fiile uygulanacak ceza arasında orantılılık bulunması gerektiğine yönelik genel ceza hukuku ilkesi de dikkate alınarak VUK’un 339. maddesinde değişiklik yapılmıştır.

213 sayılı VUK’un 339. maddesinde 7338 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğe göre, kesinleşen bir cezadan sonra (vergi ziyaı veya usulsüzlük cezası) madde hükmünde yer alan süreler içerisinde tekrar ceza kesilmesi durumunda, kesinleşen ceza tutarından (kesinleşen birden fazla ceza olması durumunda bunlardan tutar itibarıyla en yükseğinden) fazla olmamak üzere, vergi ziyaı cezası %50, usulsüzlük cezası %25 oranında artırılmak suretiyle uygulanacaktır. Başka bir ifade ile, kesinleşen bir vergi ziyaı cezasından sonra tekerrür kapsamında yeniden ceza kesilmesi durumunda, bu ceza üzerine eklenecek olan artırım tutarı, kesinleşen cezadan fazla olmamak üzere, kesilen cezanın yüzde ellisi kadar olacaktır. Beş ve iki yıllık sürelerin hesabında ise artırıma esas alınan cezaların kesinleşme tarihi dikkate alınacaktır.

Bu çerçevede, vergi cezalarında tekerrür uygulamasında vergi ziyaı cezalarında beş, usulsüzlük cezalarında iki yıllık süreler yeni düzenleme ile artık cezanın kesinleştiği tarihi takip eden yılın başından değil, cezanın kesinleştiği tarihi izleyen günden itibaren başlayacaktır. Örnek vermek gerekirse 11/09/2019’de kesinleşen bir ceza için 31.12.2024 tarihine kadar tekerrür uygulanabilecektir.

Sonuç olarak, yeni düzenleme sonrasında:

  • Tekerrür durumunda, vergi ziyaı cezası %50, usulsüzlük cezası %25 oranında artırılmak suretiyle uygulanır.
  • Artırım tutarı kesinleşen cezadan (kesinleşen birden fazla ceza olması durumunda bunlardan tutar itibarıyla en yükseğinden) fazla olamaz.
  • Vergi ziyaı cezasında beş ve usulsüzlük cezasında iki yıllık sürelerin hesabında, artırıma esas alınan cezaların kesinleşme tarihi dikkate alınır.
  • Vergi ziyaı cezalarında beş, usulsüzlük cezalarında iki yıllık süreler cezanın kesinleştiği tarihi izleyen günden itibaren başlar.

Söz konusu düzenleme, 26 Ekim 2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 26 Ekim 2021 tarihinden sonra yapılacak tekerrürlerde yeni hükümler uygulanacaktır.

fatih aras

Diğer Makaleler

Call Now Button